Noordelijke watertoevoer knijpt steeds vaker bij aanhoudende droogte

In de droge zomer van 2018 zat er in het IJsselmeer nog maar amper voldoende water om de drie noordelijke provincies en een deel van Noord-Holland via een stelsel van kanalen en vaarten van voldoende zoetwater te kunnen voorzien.

De grens ligt bij een waterstand van 30 centimeter onder NAP. In de zomers van 2019 en 2020 was de situatie iets minder nijpend, maar greep bijvoorbeeld waterschap Hunze een Aa's wel in met een beregeningsverbod. In delen van de Veenkoloniën was toen tijdelijk onvoldoende water beschikbaar.

Toenemende vraag

De aanhoudende droge zomers, maar ook een toenemende vraag naar zoetwater in het achterland, leiden tot een discussie bij belanghebbende partijen over aanpassing van het watersysteem in Noord-Nederland, stelt regiobestuurder Brenda Timmerman van LTO Noord vast. Dat zijn naast Rijkswaterstaat de landbouw, natuurorganisaties, recreatieschappen, brandweer en de plezier- en beroepsvaart.

Timmerman: 'De omstandigheden veranderen. Uit studies blijkt dat de robuustheid van het IJsselmeer als waterbron bij droogte vermindert. In 2018 hebben we het kritieke punt net niet aangetikt. We moeten kijken hoe we het water in bijvoorbeeld het achterland langer kunnen vasthouden, nieuwe activiteiten als datacenters en waterstoffabrieken 'waterneutraal' kunnen worden neergezet en we de beschikbare voorraad zo eerlijk mogelijk kunnen verdelen.'

Conceptvoorstel

De deskundigen leggen naar verwachting in februari een conceptvoorstel voor aan de drie provincies en de eerder genoemde partijen. Volgens Timmerman is het nog even afwachten of daarin ook nog wordt gesleuteld aan de huidige zogenoemde verdringingsreeks. Dat is de afwegingsladder, waarbij in gevallen van tekorten de watertoevoer aan bepaalde watergebruikers of teelten wordt beperkt. Denk aan onttrekkings- of beregeningsverboden.

'We weten allemaal dat er wat moet gebeuren. Maar eerst moeten we scherp krijgen wat we wanneer doen om de wateraanvoer veilig te stellen. Omdat een discussie hierover uiterst relevant is voor de landbouw, zit LTO Noord hier bovenop', belooft Timmerman.