Chinese varkensstapel herstelt razendsnel

Achtergrond Varkens Johan Boonen 05 jan 2021 om 13:00uur

Het liet de internationale vleesprijzen stijgen tot recordhoogte: Afrikaanse varkenspest in China. Maar de epidemie is op z'n retour en China werkt hard aan de wederopbouw van de varkensstapel. 'Varkensvlees verloor wel terrein, onder meer aan vis en vleesvervangers.'

Chinese+varkensstapel+herstelt+razendsnel

Het zijn gouden tijden voor varkenshouders in China. Met een prijs van 32 yuan per kilo levend gewicht brengt een vleesvarken van 125 kilo momenteel omgerekend zo'n 500 euro in het laatje. Een gevolg van het feit dat vraag en aanbod van varkensvlees in China nog steeds ver uitelkaar liggen.

Toch herstelt de Chinese varkenssector in hoog tempo van de uitbraak van Afrikaanse varkenspest, die het land sinds 2018 teistert. 'Dat herstel verloopt sneller dan voorspeld', vertelt Ina Enting vanuit Beijing. Enting werkt bij het Netherlands Agro, Food & Technology Centre (NAFTC) en vertoeft met grote regelmaat voor langere tijd in China.

Bruggenbouwer

Het NAFTC is een bruggenbouwer tussen het Nederlandse agrarische bedrijfsleven en belangrijke foodmarkten zoals China, Vietnam, India en Turkije. Eerder voorspelde de wereldvoedselorganisatie FAO dat de Chinese varkensvleesproductie pas in 2024 naar het niveau zou terugkeren van voor de uitbraak. China zelf denkt dat dit volgend jaar al het geval zal zijn, aldus Enting.

Ongeveer de helft van alle Chinese varkens vertoeft op bedrijven met minder dan vijfhonderd dieren

Ina Enting, Netherlands Agro, Food & Technology Centre

'Volgens officiële cijfers van de Chinese overheid zit men nu op 80 procent. Wij denken wat lager, op ongeveer 70 procent, maar het tempo blijft indrukwekkend.' China domineert de mondiale markt voor varkensvlees: 40 procent van al het varkensvlees ter wereld wordt in China verorberd.

Halvering aantal varkens

Voor Afrikaanse varkenspest telde het land nog 440 miljoen varkens. Vervolgens halveerde de epidemie dat aantal. De uitbraak liet wereldwijd de prijs voor varkens(vlees) stijgen.

tekst loopt door onder het kader

China blijft ook in de toekomst vlees importeren

De Verenigde Staten zijn het meest succesvol wanneer het gaat om export van varkensvlees naar China: ze verscheepten in 2019 voor zo'n anderhalf miljard dollar aan varkensvlees naar China, een stijging met 89 procent in vergelijking met 2018. Geen wonder wanneer je de Amerikaanse kostprijs van varkensvlees (1,06 euro per kilo) vergelijkt met die van Nederland en Duitsland (1,57 euro). De verwachting is dat de Chinese importvolumes in de loop van 2021 gaan dalen. Maar dat wil niet zeggen dat op langere termijn geen export meer zal plaatsvinden naar China. Daarvoor zijn internationale markten in de loop der jaren te zeer verknoopt geraakt. Zo houden Europeanen niet van varkenspoten, -koppen, -snuiten en -oren terwijl Chinezen geen grote liefhebbers zijn van bijvoorbeeld varkenshaas, dat ze te droog vinden. Dat zorgt voor een wereldwijde handel in specifieke varkensdelen, wat weer goed is voor een optimale benutting van het varken. Los daarvan: de internationale afzet kent pieken, zoals het Chinese nieuwjaar. Een periode waarin China aangewezen blijft op import van varkensvlees, om tegemoet te komen aan de plotse hoge binnenlandse vraag.

Helemaal uitgewoed is Afrikaanse varkenspest nog niet en Enting is benieuwd of het de autoriteiten gaat lukken het virus volledig uit te bannen. 'De ziekte steekt nog steeds af en toe de kop op en nu in het noorden de winter zijn intrede doet, breekt er weer een risicovollere periode aan.' Uit voorzorg heeft de overheid het transport van levende dieren van de zes noordelijke provincies naar het zuiden verboden.

Kleinschalig karakter

Het herstel van de nationale varkensstapel verloopt met forse stappen, met de bouw van grote nieuwe productielocaties van tienduizend zeugen en meer door grote (beursgenoteerde) ondernemingen. Tegelijkertijd blijft een belangrijk deel van de sector kleinschalig van karakter. 'Ongeveer de helft van alle Chinese varkens vertoeft op bedrijven met minder dan vijfhonderd dieren', vertelt Enting.

• Lees ook: België heeft wereldwijde erkenning AVP-vrije status terug

En zolang de vleesprijzen hoog blijven, zien kleine varkenshouders geen redenen om hun bedrijf te beëindigen. Maar het feest zal niet heel lang meer duren: zodra China weer min of meer zelfvoorzienend is, zullen prijzen dalen en kleine bedrijven als eerste afhaken.

Het groeitempo wordt voor een belangrijk deel bepaald door de beschikbaarheid van fokmateriaal. 'En dat is beperkt voorhanden. Nu worden bijvoorbeeld ook zeugen voor reproductie ingezet die daar minder geschikt voor zijn. Die leveren minder biggen af, van een wat lagere kwaliteit. En de zeugen zelf zullen ook minder lang meegaan. Dat zorgt voor haperingen in het productieherstel.'

Hygiëne

Bij de investeringen die Chinese varkensbedrijven doen, is er nu meer aandacht voor bedrijfshygiëne en stalklimaat. Enting: 'China trekt duidelijke lessen. Men wil de gezondheid van de varkens naar een hoger plan tillen.'

Nederlandse bedrijven hebben veel kennis op dat vlak en zijn volop betrokken bij de wederopbouw van de Chinese varkenshouderij. Daarnaast is de automatiseringsgraad in nieuwe stallen groot. Enerzijds omdat dat de mogelijkhied biedt dieren continu te monitoren maar ook omdat in China de kosten voor arbeid snel oplopen.

Niet naar oude niveau

Enting verwacht niet dat China helemaal zal terugkeren naar het productieniveau van voor 2018. Gedurende de epidemie moest het land grote hoeveelheden varkensvlees importeren. Uit de Verenigde Staten, maar ook uit Spanje, Brazilië, Duitsland en Denemarken. Die importen konden niet voorkomen dat Chinese consumenten toch fors meer betaalden voor varkensvlees.

Enting: 'Dat heeft geleid tot verschuivingen in de consumptie. Men is bijvoorbeeld meer vis gaan eten. En ook bedrijven die vleesvervangers maken, zoals Beyond Meat, krijgen hier voet aan de grond. Varkensvlees zal dat verloren terrein niet helemaal kunnen heroveren.'

Wegvallen Chinese export leidt tot lagere prijzen in 2021

In 2019 exporteerde Nederland voor 465 miljoen euro aan varkensvlees naar China. Daarmee was China goed voor 20 procent van de Nederlandse export van varkensvlees. Het tekort aan varkensvlees in China deed de prijzen hier goed. Nu de Chinese varkensproductie zich herstelt, zullen de varkensprijzen weer dalen, is de algemene verwachting. Marktanalist Justin Sherrard van de Rabobank verwacht voor 2021 lagere varkensprijzen, ook door de aanhoudende uitbraken van Afrikaanse varkenspest onder wilde zwijnen in Duitsland. 'Dat drukt de prijs voor Duits varkensvlees en de export van Duits varkensvlees buiten de EU. En dat heeft ook een negatief effect op de Nederlandse prijzen', zegt hij in de podcast 'Asian animal protein outlook for 2021'. Ook sectoreconoom Nadia Menkveld van ABN Amro verwacht lagere prijzen wanneer de Chinese exportmarkt voor een deel wegvalt. 'Als in andere landen de varkensproductie niet krimpt, ontstaat overaanbod en daarmee ook druk op de prijzen voor Nederlandse varkenshouders.' Vleesverwerker Vion waagt zich niet aan een concrete voorspelling over 2021. 'De markt is zeer volatiel en wij zullen ons aanpassen aan die omstandigheden', is alles wat Vion kwijt wil.