5 vragen over alternatieven voor traditioneel beregenen bij nachtvorst

5 vragen Akkerbouw Haijo Dodde 23 dec 2020 om 06:30uur

De beschikbaarheid van geschikt water kan een belemmering zijn voor fruittelers om hun gewassen goed te beschermen tegen nachtvorst. De Nederlandse Fruittelersorganisatie (NFO) besteedde onlangs in een webinar aandacht aan alternatieven voor traditioneel beregenen.

Foto: VidiPhoto

ECHTELD/KESTEREN – Fruittelers in het hele land moesten in de nacht van dinsdag op woensdag vol aan de bak om hun fruitbomen te beschermen. Bij appel- en perentelers gingen de beregeningsinstallaties aan en kersentelers moesten hun vuurpotten gebruiken om te voorkomen dat de uitlopende knoppen aan de bomen bevroren. Op klomphoogte vroor het zelfs op een aantal plekken tot min tien graden Celsius. Zo koud is het de hele winter niet geweest, aldus fruitteler Berend-Jan van Westreenen uit Echteld. Op boomhoogte was het tussen de 1-2 graden onder nul. Het grote verschil wordt veroorzaakt door de lage luchtvochtigheid. Ook volgende week wordt er enkele nachten nachtvorst verwacht. Bij kersenteler Van Capel uit Kesteren moest de hele familie er woensdochtend om 4 uur aan te pas komen om de 500 vetpotten in de boomgaard aan te steken.

Zijn er alternatieven voor traditioneel beregenen met messingsproeiers?

Daar lijkt het wel op. Fruittelers doen al ervaring op met kunststofsproeiers die minder water afgeven. Verder komt met name vanuit de wijnbouw ook in Nederland meer belangstelling voor het gebruik van windmachines.

Wat zijn voordelen van kunststofsproeiers?

Vooral de besparing op het waterverbruik. De traditionele sproeiers geven elk uur per hectare voor de nachtvorstbestrijding ongeveer 30 kuub water af. De kunststofsproeiers, zoals de zogeheten Flippers, staan veel dichter bij elkaar en maken alleen de boomrijen nat. De waterafgifte berekend per hectare is ongeveer 15 tot 20 kuub per uur. Zeeuwse fruittelers melden vanuit het project 'Meer fruit met minder water' positieve ervaringen met Flippers. Aanvullend voordeel is dat kunststofsproeiers minder gevoelig zijn voor diefstal.

En wat zijn de nadelen?

Bij dreigende nachtvorst moeten fruittelers met kunststofsproeiers beginnen met beregenen voordat de temperatuur beneden de 0 graden zakt. Als er al ijsvorming is bij de start kunnen sproeiers gemakkelijk vastlopen. Messingsproeiers hebben die beperking niet. In de praktijk komt het erop neer dat fruittelers vaker en langer beregenen met de Flippers. De winst op het waterverbruik wordt dan ook voor een deel tenietgedaan.

Lukt het met windmachines om nachtvorst te bestrijden?

Nederlandse fruittelers hebben de afgelopen jaren positieve ervaringen opgedaan met de Tow and Blow en de Orchard Rite. De Tow and Blow is mobiel en dat geeft de mogelijkheid om de windmolen daar te plaatsen waar de meeste nachtvorstschade wordt verwacht.

Van de Orchard Rite is de geluidsoverlast een nadeel. In werking lijkt het voor omwonenden net of een helikopter laag overvliegt. De windmachines blazen warme bovenlucht naar beneden en kunnen 2 tot 2,5 hectare boomgaard beschermen tegen nachtvorstschade.

Wat moeten fruittelers globaal investeren voor een goede nachtvorstbestrijding?

De investering voor beregening, zowel met messing- als kunststofsproeiers, varieert van 4.000 tot 5.000 euro per hectare. De mobiele windmachine Tow and Blow kost bij benadering ongeveer 37.500 euro en de indicatieprijs voor de Orchard Rite is 50.000 euro. Omgerekend per hectare lijkt beregenen goedkoper, maar dan zijn er geen kosten meegenomen voor het beschikbaar krijgen van goed water of de aanleg van een zoetwaterbassin.