Realisme in het Europees parlement

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) was deze week hot topic in Brussel. Zo kwamen de Europese landbouwministers tot een akkoord en werd er door het Europees Parlement gestemd over de voorstellen. De reacties lopen uiteen: van gematigd positief tot een 'nieuw dieptepunt'. Maar waarom?

In de GLB-pot zit relatief veel geld. Dat is niet gek, want de landbouwsector is een van de belangrijkste sectoren waarvoor een gemeenschappelijk (Europees) beleid geldt. Daar willen veel mensen en organisaties een graantje van meepikken.

In talloze voorstellen, nationaal en Europees, werd de afgelopen jaren verwezen naar het GLB: want daar hoort blijkbaar alles wat mogelijk iets met landbouw te maken heeft thuis. Klimaatopgave? 'Daar kan het GLB een rol in spelen.' Biodiversiteitsherstel? 'In het GLB zit vast een potje.' Kringlooplandbouw? 'Het GLB kan een rol spelen in de beloning.' Het enige probleem? Geld kan maar een keer uitgegeven worden.

De afgelopen weken werd steeds zichtbaarder dat er veel uiteenlopende belangen zijn. Ieder onderdeel van elk voorstel, hoe minuscuul soms ook, is politiek gemaakt. Er was een duidelijke scheiding merkbaar tussen de politieke families in het Brusselse. Een deel van de groepen wilde het beleid drastisch veranderen met verregaande vergroening van het beleid. Andere partijen streden juist voor een lage standaard, een gemakkelijke instap voor boeren om mee te blijven doen aan het GLB.

Compromis op hoofdlijnen

Kort voor de stemmingen bleek dat drie grote politieke families, de liberalen, christendemocraten en sociaaldemocraten op hoofdlijnen een compromis hadden gesloten. Zo komen de huidige vergroeningsmaatregelen in de basisvoorwaarden en gaat een deel van het budget naar nationale 'ecoregelingen', om boeren de kans te geven extra te presteren op het gebied van klimaat, biodiversiteit, milieu of dierenwelzijn.

Er gaan dus zeker zaken veranderen, mede afhankelijk van de nationale invulling. En: in de eerste pijler van het GLB is 9 procent minder geld beschikbaar voor Nederland. Onderaan de streep moet er meer gedaan worden, voor minder geld.

Dat voor toekomstbestendigheid verandering nodig blijft, denk ik ook. Maar de wens van de 'snelle veranderaars' gaat niet in vervulling: de hoge ambities van de Europese Green Deal worden niet volledig uit het GLB gefinancierd. Die vlieger is niet opgegaan, net zoals de voorstellen over het verminderen van de veedichtheid en verplichte maatregelen over natuur op landbouwgrond werden weggestemd. Toch een blijk van realisme in het Europees Parlement.