Corona blijft nachtmerrie voor fritessector

Weinig vraag en nauwelijks handel kenmerken de vrije aardappelmarkt van dit moment. Beursmakelaar De Vries & Westermann meldde onlangs dat het prijsniveau van reststromen voorlopig leidend is op de effectieve aardappelmarkt. Voer, vlokken, zetmeel en vergisting zijn vrijwel de enige bestemmingen waarvoor vrije aardappelen in aanmerking komen.

De markt voor fritesaardappelen was tot eind februari vooral vraaggedreven, met een jaarlijkse groei van zo'n 4 procent. Dit veranderde in één klap na de wereldwijde corona-uitbraak. Vooral de foodservicesector is zwaar getroffen. Restaurants en fastfoodketens moesten massaal hun deuren sluiten, cateraars verloren opdrachten en festivals werden geschrapt. De directe wegval van vraag naar frites werd ingeschat op meer dan 50 procent.

Enorm overaanbod

Plotseling was er een enorm overaanbod aan grondstof voor de verwerkende industrie. Aardappelnoteringen daalden binnen afzienbare tijd van 17 euro tot nog geen 2 euro per 100 kilo. In Nederland werd het aardappeloverschot ingeschat op ruim 1 miljoen ton.

De compensatieregeling voor fritesaardappelen van de overheid bracht nauwelijks verlichting voor de volumes die de industrie contractueel had vastgelegd. Verwerkers zijn daarna van hun relatief dure grondstoffen frites blijven produceren voor opslag in vrieshuizen. En verder konden ze langer beschikken over aardappelen van oogst 2019.

De fritesfabrikanten benutten op dit moment zo'n 80 procent van de normale capaciteit. De vraag naar frites is weliswaar voor een deel hersteld, maar nog niet op het niveau van voor de coronacrisis. Vooral op de groeimarkten in Azië en Afrika lijkt de wegval van vraag langer aan te houden.

Oogst hoger dan vijfjarig gemiddelde

Fabrikanten hebben voorlopig genoeg aan hun contractaardappelen en zijn niet actief op de vrije markt. Jarenlange uitbreiding van het areaal zorgt er bovendien voor dat de Europese aardappeloogst ruimschoots groter zal zijn dan het vijfjarig gemiddelde.

Gezien het verwachte aanbod en onvoldoende herstel aan de vraagkant, voorspellen analisten dat de gevolgen van de coronacrisis nog wel enige tijd voelbaar zullen blijven op de aardappelmarkt. Deze situatie geldt voor Europa, maar net zo goed voor de fritesindustrie in Noord-Amerika en Australië.

Positief aan de coronacrisis is de toenemende belangstelling in vooral supermarkten voor verse aardappelen. Het is afwachten in hoeverre deze trend een einde maakt aan de huidige malaise van de aardappelmarkt. Het kan wel een argument zijn voor aardappeltelers om bij de rassenkeuze vaker rekening te houden met meerdere afzetdoelen.