Planten kunnen zaden vormen zonder bevruchting

Onderzoekers van plantenonderzoekbedrijf KeyGene hebben een wetenschappelijk artikel gepubliceerd over recente uitkomsten van hun onderzoek naar apomixis, het proces dat planten in staat stelt om zaden te vormen zonder dat er bevruchting heeft plaatsgevonden. Daardoor krijgt de plant een nageslacht waarin alle jonge planten dezelfde genetische samenstelling hebben als de moederplant. De onderzoekers publiceren hun resultaten in het wetenschappelijke tijdschrift Genes.

De onderzoekers identificeerden een DNA-gebied (PAR) dat essentieel is voor ongeslachtelijke voortplanting via zaad (apomixis). Ze laten onverwacht zien dat paardenbloemplanten die het PAR-gebied missen, nog steeds in staat zijn om in de aangelegde zaden het cruciale endospermweefsel te vormen, zonder dat er bevruchting heeft plaatsgevonden. Dit is belangrijke informatie voor onderzoek naar apomixis en de toepassing ervan in veredeling en de land- en tuinbouw.

Grote veranderingen

Apomixis heeft het potentieel om grote veranderingen teweeg te brengen in de manier waarop plantenveredeling en de zaadproductie gaat plaatsvinden. Planten met apomixis vormen zaden zonder dat er bevruchting van de eicel heeft plaatsgevonden. De embryo's in de zaden hebben exact dezelfde genetische samenstelling als de moederplant zelf. Daardoor hebben deze planten een nageslacht met planten die volledig identiek zijn aan zichzelf.

Plantenveredelaars zouden apomixis graag in allerlei gewassen willen gebruiken. Maar tot nu toe wordt er al meer dan twintig jaar gezocht naar de genen die daarvoor nodig zijn. Onderzoekers van KeyGene bestuderen bij paardenbloemen de processen die ten grondslag liggen aan natuurlijke apomixis. De kennis die ze ontwikkelen helpt om de apomixisgenen te vinden. Dit zal toekomstige plantenveredelaars in staat stellen om de apomixis beter te benutten.

De kennis uit de publicatie in Genes is belangrijk voor onderzoek naar apomixis en voor de toekomstige toepassing ervan. Volgens de onderzoekers is de toepassing mogelijk bij gewassen als cichorei en sla. Deze zijn verwant aan de paardenbloem.