Vlaamse regering trekt ten strijde tegen droogte via Blue Deal

Vlaanderen wil moerassen, plassen, meren, natte graslanden, veengebieden en (kust)moerassen herstellen om water te bergen. Uit recente satellietbeelden blijkt dat België een van de Europese landen is die het zwaarst getroffen worden door droogte. De regio verloor de afgelopen zestig jaar 75 procent van zijn natte natuur. Dit moet met voorrang worden aangepakt.

Het grondwater staat veel lager dan normaal en daarmee doet België het op dit punt slechter dan Spanje en Zuid-Italië, stelt de Vlaamse minister van Omgeving Zuhal Demir. De regering wil nadrukkelijk de landbouw en industrie meenemen in de oplossingen om de droogte te lijf te gaan. Zij timmerde hiervoor een ambitieuze Blue Deal in elkaar.

Meer water voor landbouw

Het herstel van historische vloeiweidensystemen of de hermeandering van beken en rivieren maakt deel uit van het project, waarvoor 75 miljoen euro het startbedrag vormt. Later komen er nog extra middelen bij, laat de Vlaamse regering weten.

Daarnaast maakt Vlaanderen geld vrij om grootschalige waterbuffers aan te leggen, die voor reservecapaciteit zorgen. Ook wordt er budget uitgetrokken om er in landelijk gelegen gebieden voor te zorgen dat er meer water in de grond infiltreert, de natuur minder snel verdroogt en er meer water beschikbaar blijft voor de landbouw.

Van alle OESO-regio's scoort Vlaanderen op drie na het slechtst voor waterbeschikbaarheid. Dat merken de Vlamingen onder meer aan waterleveringsproblemen in Vlaams-Brabant enkele maanden geleden, als gevolg van veel watergebruik.

Beregening is witte vlek

Vlaanderen voert daarom een meldingsplicht in voor wie water uit onbevaarbare waterlopen haalt om bijvoorbeeld boerenland te beregenen. Een gouverneur kan bij droogte wel verbieden om water op te pompen, maar er is geen overzicht van wie daar nu allemaal gebruik van maakt.

Vanaf 2022 moeten bedrijven een waterscan of -audit laten uitvoeren als ze financiële steun of vergunningen aanvragen. Voor grootverbruikers en bedrijven met een grote verharde oppervlakte wordt dit sowieso verplicht.

Lekkende leidingen

Ook de lokale besturen moeten mee. Gemeenten moeten vanaf 2024 verplicht een hemelwater- en droogteplan opstellen als ze aanspraak willen maken op watergerelateerde subsidies. Gemeenten kunnen al zo'n plan maken, maar daar is weinig interesse voor. Slechts negentien van de driehonderd gemeenten hebben dit gedaan.

Lekkende waterleidingen vormen een andere prioriteit. Tegen 2025 moet Vlaanderen de Infrastructure Leak Index onder de 0,5 krijgen, terwijl die nu voor sommige waterbedrijven nog oploopt tot meer dan 1,5. De ingrepen mogen bovendien geen impact hebben op de waterfactuur.

Taskforce Droogte

Dat het de Vlamingen ernst is met de droogte, blijkt uit de zware bemensing van de nieuwe Taskforce Droogte, waar vier ministers deel van uitmaken, evenals alle provinciegouverneurs. Verder nemen de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en de Vlaamse Milieumaatschappij deel.

Specifieke waterkennis wordt ingebracht door drinkwaterbedrijf Aquaflanders, waterwegbeheerder De Vlaamse Waterweg, waterzuiveraar Aquafin en enkele professoren op watergebied. De stuurgroep staat onder leiding van minister Demir van Omgeving.