Boeren snuiven hennep- en speedgeur op in Kollum

Met hun ondermijningscontainer reizen Johan en Jon Warmerdam van Drugsview het land door. Doel van vader en zoon Warmerdam, beiden hebben een politieachtergrond, is het bewustzijn van ondermijning te vergroten bij een breed publiek. Ze lieten de boeren uit Noordoost-Friesland verleden week woensdag onder andere grondstoffen van wiet en speed ruiken om de geuren te herkennen.

Voor veel ondernemers is het een ver-van-hun-bedshow, maar waarschuwt Jon Warmerdam, ook agrariërs kunnen zonder dat ze het doorhebben, in het drugscircuit raken. Ze worden slachtoffer van ondermijning, waarbij de grens tussen de boven- en onderwereld vervaagt.

Vertrouwen

'Boeren zijn eerlijk, geven een hand en vertrouwen de mensen die op hun erf komen. Maar de tijd dat ze iedereen konden vertrouwen, is voorbij.'

Dat ondermijning vooral in het zuiden en oosten van het land voorkomt en niet in Noord-Nederland, is volgens Warmerdam een misvatting. 'Het is al lang in Noord-Nederland. In Noord-Brabant hebben ze er, nadat wethouders werden bedreigd, tweehonderd man politie op gezet. Als er zoveel krachten in Noord-Nederland komen, worden er ook meer illegale kwekerijen en drugslabs opgerold.'

Hennepplantages

Dat beaamt Marjan de Ruiter, teamleider van de politie in Noordoost-Friesland. 'Wat wij nu ontdekken, is nog maar het topje van de ijsberg.' De laatste jaren zijn in gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel 25 hennepplantages opgerold. In een leegstaande boerderij in Jannum werden vorig jaar 1.200 wietplanten ontdekt.

Criminelen vestigen zich gemakkelijker in het buitengebied, omdat het gebied voor veel gemeenten een blinde vlek is, stelt Paul van der Weiden van Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). In Nederland wordt 15 procent van de boeren bezocht door criminelen die graag een deel van de loods of schuur willen huren.

10.000 euro

'Ze gaan met een enveloppe met 10.000 euro langs de boeren en vragen of ze hun schuur mogen gebruiken. Ze vertellen vaak niet waarvoor. Ze hebben er een neus voor om die boeren eruit te pikken die het financieel lastig hebben', spiegelt de CCV-adviseur het publiek voor.

'Het lijkt in eerste instantie onschuldig. Maar als ze eenmaal bij je binnen zijn, wordt het een hel. Je komt niet meer van hen af. Complete families zijn zo kapotgemaakt.'

Centrifuges

Hoe herken je dat er criminele activiteiten plaatsvinden in een boerenschuur of -loods? Oude centrifuges in schuren kunnen een aanwijzing zijn dat er criminele activiteiten plaatsvinden. Deze apparaten worden gebruikt voor het drogen van cocaïne in grote kussenslopen. De drugs worden soms in washandjes naar Nederland gesmokkeld, de coke moet hieruit worden gespoeld.

Maar ook bij Euroshoptassen en waterdichte tonnen, vaak gebruikt op de camping, moet er een lichtje gaan branden. Ze worden gebruikt om planten in te bewaren. Dat geldt ook voor bananendozen zonder serienummer die er tijdens smokkelen van cocaïne makkelijk uit een lading gehaald kunnen worden.

Tentje

Zelfs een tentje van een stroomleverancier bij de buren kan een verdachte situatie zijn. De criminelen gebruiken deze tentjes om illegaal stroom aan te sluiten.

Andere mogelijke aanwijzingen zijn: auto's die dicht tegen de schuren zijn geparkeerd en veel duiven op een dak. Die kunnen leiden naar een hennepplantage, want duiven houden van warmte.

Harde wereld

'Vanuit de henneplobby wordt gedaan of de teelt de normaalste zaak van de wereld is. Op hennepbeurzen zijn al kidszones ingericht. Maar dat is het niet. Het is een harde wereld met harde bedreigingen', zegt Warmerdam.

'Criminelen die hennep verbouwen in de korrelmais, waarschuwen boeren dat ze in een bepaald gedeelte van de mais niet mogen komen. 'Jouw kinderen gaan naar de Mariaschool, dat is een mooie school', vertellen ze erbij. Dat is een harde bedreiging.'

Ervaringsdeskundige

Trainingsacteur Neeltje van den Brand werd ongewild ervaringsdeskundige. Ze plaatste een advertentie op Marktplaats voor verhuur van haar schuur. Tot twee keer toe kwamen mannen die haar 6.000 euro per maand boden om een hennepplantage te kunnen beginnen.

'Het was erg verleidelijk. Het leek mij onschuldig. Ik heb niets tegen wiet. Het waren voorkomende, welbespraakte mannen. Een van de redenen dat ik niet op hun aanbod inging, was mijn vijfjarige zoontje.'

Naïef

Toen Van den Brand de politie erover vertelde, gingen haar ogen open. 'Zij vroegen of ik had gelet op eventueel brandgevaar. Noem mij maar naïef, maar daar heb ik nooit aan gedacht.'