Nederland gatenvuller met perspectief op uienmarkt

Het anti-exportsentiment dat steeds vaker is te horen, kan bij Gunter op weinig sympathie rekenen. 'Natuurlijk kunnen partijen, zoals nu het CDA, zich afvragen of we als Nederland de rest van de wereld zonodig moeten voeden. Maar het is de realiteit dat als wij geen uien exporteren, er altijd ergens in de wereld honger wordt geleden.'

Het anti-exportsentiment noemt Gunter een voorbeeld van een handelsbarrière waar de Nederlandse uiensector mee te maken heeft. Over het algemeen echter stelt de voorzitter van handelskoepel Holland Onion Association (HOA), dat onderdeel is van GroentenFruit Huis, dat het perspectief voor Nederland als exportland voor uien gunstig is.

Wereldmarkt

Vorige week tijdens het Uiensymposium dat de zaadfirma's Bejo en De Groot en Slot samen hielden met de jubilerende uienverwerker Broer in Creil, praatte Gunter de uiensector bij over de wereldwijde handel in uien. Hij schetste daarbij een wereldmarkt waarvoor op dit moment ongeveer 90 miljoen ton uien worden geproduceerd.

'De productie stijgt naar verwachting tot 150 miljoen ton in het jaar 2050 ofwel een toename van maar liefst 60 procent.'

Factoren

Belangrijkste factoren die de grotere behoefte aan uien wereldwijd verklaren, zijn volgens de HOA-voorzitter naast de groeiende wereldbevolking de toename van de welvaart en het gezondheidsaspect van groenten en fruit waar meer waarde aan wordt gehecht.

De jaarlijkse uienconsumptie per hoofd van de bevolking is toegenomen van gemiddeld 5 kilo in 1960 tot 12 kilo in 2020. Tot 2050 stijgt dat naar verwachting verder tot 15 kilo.

Consumptie

In Europa varieert de uienconsumptie tussen 6 en 9 kilo per inwoner, terwijl in Afrika de consumptie in sommige landen oploopt tot bijna 40 kilo op jaarbasis. 'Waar de ui bij ons vooral een bijproduct is, beschouwen veel Afrikaanse landen de ui als hun hoofdvoeding. Daarom zien we ook de meeste groei in consumptie in Afrika en Azië', licht Gunter toe.

Het aandeel export op de totale wereldproductie van uien is slechts 7 tot 8 procent. In volume gaat het om 6 tot 7 miljoen ton uien dat via export wordt verhandeld. Met jaarlijks een exportvolume van meer dan 1 miljoen ton is Nederland een van de belangrijkste exportlanden voor uien. 'Wij zijn vooral de gatenvuller op de wereldwijde uienmarkt, maar hebben wel een mooie handelspositie', verzekert Gunter.

Vraag snel invullen

Om de positie van Nederland te illustreren, verwijst de marktspecialist naar de 35.000 ton uien die dit exportseizoen al in Brazilië zijn verkocht. 'Daar ontstaat ineens een gat in de markt vanwege een tegenvallende aanvoer vanuit de eigen regio. Wij kunnen die vraag snel en goed invullen.'

De kracht van Nederland zit volgens Gunter in eerste instantie in de teelt van hoogkwalitatieve langedaguien die uitstekend te bewaren zijn. 'We hebben een uiensector met een hoog kennisniveau, een redelijke kostprijs, een goede logistiek, een uitgebreid handelsnetwerk met 140 exportlanden en scoren hoog als het gaat om voedselveiligheid.'

Handelsbarrières

Belangrijke taak van HOA is het ontwikkelen van nieuwe markten en anticiperen op mogelijke handelsbarrières. Voorbeelden daarvan zijn naast het eerdergenoemde anti-exportsentiment het toenemende protectionisme, politieke instabiliteit, boycotten, verscherpte handelsvoorwaarden, importheffingen en fytosanitaire eisen.

'Het gros van de landen levert geen problemen op voor de exporteurs, maar er zijn ook altijd enkele landen die wel wat extra aandacht vragen.'

Senegal

Al jaren is Senegal met een exportaandeel van ongeveer 15 procent de belangrijkste afnemer van Nederlandse uien. De handel op dit West-Afrikaanse land wordt belemmerd vanwege de importlicenties.

'Senegal stelt de grenzen open voor buitenlandse uien voor de periode dat geen eigen oogst beschikbaar is. Een voorwaarde voor de export is dat het afzetkanaal met vaste importeurs dat daar is opgezet, ook wordt gebruikt voor de lokaal geteelde uien.'

Chinese markt

Als het gaat om nieuwe markten, dan ziet HOA ook kansen in China. Dit land is wereldwijd het grootste uien producerend land, maar lijkt vanwege de snelstijgende consumptie steeds meer afhankelijk van importuien.

'Export vanuit Nederland is nog niet mogelijk. Nederlandse peren en paprika's worden al wel toegelaten op de Chinese markt. Nu is er vertraging vanwege moeizame onderhandelingen over de toegang van tomaten. Als HOA dringen we aan om het uiendossier nu voorrang te geven.'

Concurrentiepositie

Over de concurrentiepositie van Nederland op de exportmarkt is Gunter positief. 'Vaak zitten we als sector aan de goede kant van de streep ten opzichte van veel concurrenten. Maar we moeten wel alert zijn. Op de wereldmarkt krijgen we meer te maken met uien uit andere Europese landen, maar ook vanuit bijvoorbeeld Azië waar de teelt zich snel ontwikkelt', zegt hij.

'Daar komt bij dat ons eigen teeltareaal aan zijn limiet zit. Het ligt voor de hand dat we ons eigen handelskanaal geleidelijk steeds meer gaan gebruiken voor uien die niet in Nederland zijn geteeld.'