Onkruid groot knelpunt bij geïntegreerde gewasbescherming op zand

Het onderzoek op de Limburgse zandgrond liep vanaf 2020 tot en met 2024. Op de proefboerderij werd gekeken naar hoe ICM toepasbaar is op zand. Uit een analyse van bedrijfseconomisch onderzoeker William Bijker van WUR komt naar voren dat ICM leidt tot lagere kosten voor gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen.

Maar de energiekosten stijgen. Dit omdat chemische onkruidbestrijding vaker wordt vervangen door mechanische alternatieven, zoals onkruid branden in peen en uien. Vanwege de extra uren voor mechanische onkruidbestrijding en handwieden, neemt de arbeidsbehoefte sterk toe. 'Uren die in de praktijk vaak niet haalbaar zijn', stelt Bijker. Daarbij komt dat de onkruidopbouw in het ene gewas zorgt voor problemen in het volggewas.

Volgens de WUR-onderzoeker toont het project aan dat de ICM-aanpak op zandgrond niet haalbaar is. Vanwege de beperkte bestrijding met chemie bouwt zich volgens hem een grote zaadbank op in de bodem. Dat leidt tot veel meer inzet van energie, gewasbeschermingsmiddelen en manuren.

ICM is voor de aanpak van schimmels, insecten en aaltjes goed toepasbaar, maar ook dat gaat niet vanzelf. Deze manier van werken vergt intensieve monitoring. 'Een akkerbouwer heeft die tijd gemiddeld niet', zegt Bijker. 'De vraag is dus wie die monitoring moet gaan doen.'

Opbrengstverschillen

Verder laten de resultaten zien dat de opbrengstverschillen bij aardappelen en suikerbieten beperkt blijven. Bij deze renderende gewassen gaat het om 2 tot 5 procent lagere opbrengsten bij ICM ten opzichte van het referentiesysteem (gangbare akkerbouw).

Bij peen en zaaiuien zijn de verschillen groter. Respectievelijk gaat het om 8 en 15 procent minder opbrengst, vooral vanwege een hoge onkruiddruk. Volgens WUR zijn alleen bij gerst de opbrengsten gelijk aan het referentiesysteem. Als je de lagere opbrengsten afzet tegen de besparingen, blijkt dat het saldo per hectare bij ICM gemiddeld 16 procent lager ligt dan het gangbare akkerbouwsysteem.

Toch biedt ICM wel degelijk perspectief, zo valt te lezen op de website van BO Akkerbouw. 'Het onderzoek laat zien dat de aanpak een belangrijke stap kan zijn richting een duurzaam en robuust teeltsysteem, met minder afhankelijkheid van chemie. Belangrijke succesfactoren zijn resistente rassen en monitoring.'

Het afgeronde vierjarige onderzoek krijgt een vervolg in Akkerbouw op Zand 2.0, waar de strategie wordt verfijnd. Zo wordt bij onkruidbestrijding ploegen toch weer toegepast om de opbouw van onkruiddruk te beperken. Daarnaast kunnen mechanisatie en robotisering op termijn helpen om de hoeveelheid handwieduren te laten dalen.