Fiscus zit stoppende boer achter de vodden

Wanneer ben je agrarisch ondernemer? Met 5 hectare grond en daarop tien koeien? Met jongvee in een afgeschreven stal? Met jarenlange beperkte opbrengsten van het land? Het zijn actuele vragen nu de Belastingdienst steeds meer boeren aanspoort om het bedrijf waar geen bron van inkomsten uit komt, fiscaal te staken.

En wie stopt als ondernemer moet de stakingswinst optellen bij het inkomen in het jaar van stoppen. Daarover dient inkomstenbelasting te worden betaald. Voor wie in de hoogste belastingschijf zit, is dat ruim de helft van deze reserves.

Platform Landbouw

Het Platform Landbouw, waarbinnen LTO Nederland en de Belastingdienst samenwerken, buigt zich samen met de Vereniging van Accountants- en Belastingadviesbureaus (VLB) over de vraag wanneer je fiscaal gezien nog agrarisch ondernemer bent en wanneer niet.

'Als ondernemer heb je recht op veel fiscale voordelen, maar de Belastingdienst stelt de vraag of dat in alle gevallen nog terecht is', verduidelijkt Hans Koehorst, themaspecialist Fiscaal Beleid bij LTO Nederland. 'LTO Nederland voert daarom het gesprek met de Belastingdienst over onder meer criteria wanneer je voor de Belastingdienst nog ondernemer bent of niet.'

Financiële gevolgen

De financiële gevolgen van het staken van een onderneming kunnen in de papieren lopen. Zo gaat het overgebleven vermogen naar box 3 waarover vermogensbelasting moet worden betaald, met uitzondering van het heffingsvrije deel.

Ook grond die voor de landbouw in gebruik blijft, kan in sommige gevallen worden aangemerkt als vermogen. Het Platform Landbouw heeft een overzicht gemaakt per agrarisch gebied: waardes lopen in 2019 uiteen van dik 40.000 tot een kleine 120.000 euro per hectare.

Extra blauwe envelop

Volgens Koehorst zijn de controles van de Belastingdienst streng en krijgen veel ondernemers een extra blauwe envelop. 'Waar het misschien de afgelopen jaren een vraagstuk was voor zeventigplussers, zie je nu dat de fiscus een veel bredere groep boeren aanschrijft.'

Volgens de themaspecialist Fiscaal Beleid van LTO Nederland hoef je niet te staken, als je aannemelijk kunt maken dat uit het bedrijf een bron van inkomsten wordt gehaald. 'Of het financieel gunstig is om te staken of dat juist nog uit te stellen, is zeker maatwerk. Ondernemers moeten bij staking wel rekening houden met het betalen van belasting of de stakingswinst omzetten in een lijfrente.'

Zuur geld

'Zuur geld' ervaart ZLTO-bedrijfsadviseur Anja Roes vaak in de praktijk. Het vraagstuk stakingswinst gaat regelmatig over tafel in adviesgesprekken over bedrijfsbeëindiging of bedrijfsovername. De hoogte van de stakingswinst verschilt erg per bedrijf en geldt alleen voor ondernemingen voor de inkomstenbelasting, zoals maatschappen en firma's.

Roes: 'In de veehouderij zijn vooral de dierrechten een factor om rekening mee te houden. De grondgebonden sectoren profiteren bijna altijd van de landbouwvrijstelling op grond en daarnaast is de woning vaak privévermogen. De belastingclaim bij melkveebedrijven komt dan vooral door de fosfaatrechten. De helft van de waarde gaat naar de fiscus.'

Bij bedrijfsovername zijn er, naast geld in een lijfrente storten, nog twee keuzes: of de stoppers rekenen de stakingswinst uit en tellen deze bij hun belastbare inkomen op of ze schuiven deze door naar de opvolger. 'Die heeft daar natuurlijk nadeel bij en dat wordt dan meestal van de overnameprijs afgetrokken, zodat iedereen er een beetje voordeel van heeft.'

Stille reserves

Wie geen opvolger in de familie heeft, kan kiezen om een samenwerkingsverband aan te gaan met een andere ondernemer. 'Het is een manier om zo veel mogelijk over te houden van stille reserves en rechten', weet de bedrijfsadviseur.

'Maar samenwerking heeft ook nadelen, want je bent een deel van de zeggenschap van je bedrijf kwijt. Ook kan de regelgeving veranderen, zoals we onlangs zagen met de verhoging van het afromingspercentage op fosfaatrechten van 10 procent naar 20 procent. Daar moet je als samenwerkende ondernemers een oplossing voor vinden', zegt Roes.

Herinvesteren

'Ondernemers die een deel van hun activiteiten beëindigen en opnieuw gaan investeren in hun bedrijf, kunnen de gerealiseerde stille reserves mogelijk herinvesteren. In dat geval volgt geen afrekening, maar wordt de afschrijving over de nieuwe investering lager. Of dit mogelijk is, hangt onder andere af van de afschrijvingstermijn en economische functie.'