Hout uit regio levert telerstrio warmte en CO2

Duurzame Energie Sirjansland (DES) is een samenwerkingsverband van Van Duijn Aubergines en de tomatenkwekerijen DT van Noord en Prominent Grevelingen op Schouwen-Duiveland. De glastuinders willen bijdragen aan de ambitie van de glastuinbouw om in 2040 volledig klimaatneutraal te produceren. Hun onderzoek naar de haalbaarheid van alternatieven als zonne- en aardwarmte, windenergie en biovergisting leverde echter geen praktische oplossing op.

Omdat de telers hoorden over houtafval dat op hun eiland overbleef en afgevoerd werd, kwamen ze op het idee om te onderzoeken of ze een biomassacentrale konden realiseren. De tuinders wilden daarmee groene energie opwekken en de CO2 die vrijkomt bij de verbranding van biomassa gebruiken voor de teelt van hun vruchtgroenten.

In 2017 richtten zij DES op en vroegen subsidie voor Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) aan, waarvoor ze in tweede instantie goedkeuring kregen. Vervolgens boden twee ketelbouwers offertes aan, waarbij Vyncke uit het Belgische Harelbeke als beste uit de bus kwam.

CO2-terugwinning

Vyncke stelde een samenwerking voor met Frames uit Alphen aan den Rijn, dat al eerder technologieën had ontwikkeld om CO2 terug te winnen bij de opwerking van aardgas. In samenspraak met Vyncke had Frames een compleet systeem ontwikkeld dat zowel warmte kon produceren als CO2 uit biomassa terug kon winnen. Omdat dit nog niet eerder in Nederland was toegepast, hebben de tuinders een bezoek gebracht aan een soortgelijke kleine installatie in Berlijn en daarna waren ze overtuigd.

'Voor het winnen van CO2 voor de glastuinbouw stonden we voor een nieuwe uitdaging, omdat we daar met strengere kwaliteitseisen te maken hebben dan bij andere toepassingen', zegt Nick ten Asbroek, productspecialist van Frames. 'Daarnaast was het belangrijk dat het CO2-afvangstproces snel en efficiënt zou verlopen.' Het door Frames ontwikkelde proces, hun gepatenteerde Galloxol-technologie, werkt op basis van een zoutoplossing die selectief CO2 kan binden.

DES heeft begin 2018 samen met vertegenwoordigers van Vyncke en biomassaleverancier Comgoed Biomassa uit Dirksland op een dorpsraadsvergadering uitleg gegeven aan de omwonenden over de nieuwe installatie. 'Daar werden kritische vragen gesteld', zegt Pleun van Duijn, mede-eigenaar van Van Duijn Aubergines.

Uitstoot fijnstof

'Sommigen maakten zich bijvoorbeeld zorgen over de uitstoot van fijnstof. Maar die is minimaal. Zeker als je het vergelijkt met een gemiddelde houtkachel bij een particulier. We hebben de meeste twijfels weg kunnen nemen, ook al omdat de meeste aanwezigen beseften dat we ons hiermee richten op een duurzamere toekomst', aldus Van Duijn.

Andere vragen tijdens de bijeenkomst gingen over de herkomst van de biomassa. Ook daarover heeft het consortium de kou uit de lucht kunnen halen. De biomassa voor de installatie komt vrij bij het verzorgen en uitdunnen van bomen en struiken langs straten, dijken, sloten en waterwegen. Daarnaast gaat het om houtsnippers en groen van gemeentes en hoveniersbedrijven.

'In alle gevallen betreft het laagwaardige biomassa, die niet direct geschikt is voor toepassing in de papier- en spaanplaatindustrie', zegt Paul van Hooijdonk van Comgoed Biomassa. 'Het komt zoveel mogelijk uit de regio en de herkomst is altijd bekend. Onze eigen chauffeurs kijken bij het laden altijd mee of het materiaal geen grond, stenen of andere storende stoffen bevat.'

Eerste biomassainstallatie in zijn soort

De in 2018 gebouwde biomassainstallatie, wereldwijd de eerste in zijn soort, is in maart 2019 in gebruik genomen. Comgoed Biomassa levert van maandag tot en met vrijdag biomassa in de vorm van houtsnippers of geshredderd hout. De drie bedrijven in de bv nemen zelf warmte en CO2 af, net als een vierde bedrijf.

In totaal gaat het om 30 hectare tuinbouwkas, met een jaarlijkse besparing van 6,5 miljoen kubieke meter aardgas en 12 miljoen kilo CO2-uitstoot. Door samen te werken kunnen de bedrijven de momenten van teeltwisseling met elkaar afstemmen, waardoor ze de hoeveelheden energie en CO2 evenwichtig kunnen verdelen. Op 6 juni heeft de officiële opening plaatsgevonden.

Tevreden

Na wat kinderziektes bij de opstart zijn de betrokkenen tevreden met hoe het project tot nu toe is gelopen. Frames wil de opgedane ervaring gebruiken om ook CO2-afvangprojecten bij andere bronnen te ontwikkelen en soortgelijke installaties als die van DES commercieel op de markt te brengen.

Wat Van Duijn betreft is dit nog niet het einde van het traject. De kwekers halen nu 70 procent van hun warmte uit de installatie, zodat ze in noodgevallen terug kunnen vallen op gas. 'Voor die laatste 30 procent blijven we als samenwerkingsverband speuren naar alternatieven.'