Hoogleraar hekelt 'zombiebodems' in Oosten

De hoogleraar uit zijn kritiek onder meer in Tubantia en de Gelderlander. Eerder schreef hij al een opiniebijdrage in het Brabants Dagblad over de afname van biomassa van vliegende insecten van 75 procent in de afgelopen 27 jaar.

Volgens de hoogleraar is het niet alleen slecht gesteld met de insecten boven de grond, maar ook met het bodemleven in de grond. Een proef op vijftig willekeurig gekozen plaatsen bevestigden zijn vermoeden op basis van de mate van bemesting, het bodemtype en de grondwaterstand. Een hoogfrequente grondbewerking, zoals scheuren en ploegen, maken het volgens hem onmogelijk voor de bodemfauna om te herstellen.

Technische hulpmiddelen

Volgens Siepel hebben boeren er geen last van omdat technische hulpmiddelen de rol van het bodemleven hebben overgenomen. 'De afgifte van plantenvoeding, door afbraak van organische stof, wordt gecompenseerd met mestgiften. Plaagregulatie kan worden geregeld met bestrijdingsmiddelen.'

Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen vormt volgens hem een vicieuze cirkel. 'Door deze middelen gaan nog meer dieren dood, dus nog minder regulering, dus meer pesticiden, etcetera. Geen wonder dat andere dan de bodemdieren het ook moeilijk krijgen. De bodem is de basis van ons bestaan.'

Organisch materiaal

Uit navraag blijkt dat andere bodemdeskundigen zijn visie op het toestand van het bodemleven niet delen. 'Als er geen bodemleven meer zou zijn, dan zou het organisch materiaal zich ophopen in de bodem', stelt Romke Postma van het Nutriënten Management Instituut (NMI) in Wageningen. 'Het is niet zo dat het niet beter kan, maar dat de bodem zo dood is als een pier klopt echt niet. De afbraak van organische stof laat zien dat er voldoende actief bodemleven aanwezig is in de bodem. Uit grondonderzoek blijkt dat de mineralisatie wel degelijk plaatsvindt.'

Volgens Postma wordt bij de toelating van gewasbeschermingsmiddelen door het CtgB ook gelet op de gevolgen van gewasbeschermingsmiddelen op bodem- en waterleven.

Grondmonsters

Ook Arjan Reijneveld van Eurofins Agro herkent het beeld van de hoogleraar niet. Bij het laboratorium in Wageningen worden jaarlijks duizenden grondmonsters onderzocht. 'Dan zou er ook niks meer groeien. Ik ben dat in België wel een keer tegengekomen, op een plek waar jaar op jaar vollegrondsgroenten geteeld werd voor de conserventeelt. Je vindt de mest dan volgend jaar nog terug. Het wordt niet afgebroken. De opbrengsten lopen dan ook terug.'

Mest moet je volgens Reijneveld zien als vers voedsel voor het bodemleven. 'Het activeert juist het bodemleven. Een natuurlijk proces waarbij organische stof wordt afgebroken. Het is ook belangrijk om te weten over welk bodemleven we het hebben. Hebben we het over bacteriën en schimmels of over bijvoorbeeld wormen?'

Boude uitspraken

Henk Jolink, LTO-bestuurder van regio Oost, noemt de uitspraken van Siepel 'nogal boud'. 'Boeren zijn al eeuwenlang bezig met een goede bodem. Er is juist veel aandacht voor organische stof en bodemleven bij boeren.'

Als voorbeeld noemt hij het project Vruchtbare Kringloop Achterhoek, waar hij ook zelf bij betrokken is. 'Daar zien we dat percelen met een hoge bodemvruchtbaarheid, dus met een voldoende organische stof en een hoge CEC, minder uitspoeling hebben.'

De oplossing ligt volgens hoogleraar Siepel niet in de biologische of organische landbouw. 'Laten we elkaar geen sprookjes vertellen. Met alleen deze vormen van landbouw kunnen we niet iedereen voeden.'

Tweedeling in de landbouw

Volgens hem moeten we naar een tweedeling in de landbouw: een intensieve gesloten landbouw in kassen, schuren en agro-industriële complexen en een grondgebonden landbouw die veel minder intensief moet zijn. De prijzen van voedsel zullen daardoor wel stijgen, 'maar laten we ons realiseren dat we nog nooit zo'n klein deel van ons inkomen aan voedsel hebben hoeven besteden als op dit moment.'