Scherpere blik op potentiële ziekteverwekkers

De nieuwe verordening voor plantgezondheid in de EU is vorige week goedgekeurd door het Europees Parlement. Voor de aanpassing van de regelgeving bracht de Europese Commissie in 2013 voor het eerst een concept naar buiten, bedoeld voor consultatie met stakeholders en bespreking met de lidstaten. Doel is om het Europese grondgebied te beschermen tegen schadelijk ziekten en plagen met regelgeving, controles en preventie en snel ingrijpen wanneer nodig.

Anneke van Dijk, beleidsadviseur Plantgezondheid bij LTO Nederland, vertelt dat de invoering van de nieuwe maatregelen nog zo'n drie jaar op zich kan laten wachten. 'Op hoofdlijnen is er nu een akkoord. Voor de exacte invulling moet nog een heel traject uitgewerkt worden. Daarbij is ook LTO betrokken namens de Nederlandse plantaardige teeltsectoren.'

In de nieuwe regelgeving moeten alle plantaardige producten voor invoer van buiten de EU voorzien zijn van een fytosanitair certificaat. De Europese Commissie vraagt verder aan de lidstaten monitoringsprogramma's op te zetten voor besmettelijke ziekten en plagen. Ook komt er een beoordelingssysteem voor planten van buiten de EU om de risico's op voorhand in te schatten.

Rampenoefeningen

'Er is meer aandacht voor preventie', legt Van Dijk uit. 'De monitoring is in eerste instantie gericht op de belangrijkste potentiële ziekteverwekkers. Ook gaan lidstaten rampenoefeningen uitvoeren om de procedures te testen die opgestart moeten worden na uitbraak van een quarantaine organisme.'

Belangrijke wijziging in de nieuwe verordening is een breder gebruik van het plantenpaspoort. In principe moeten alle transporten van plantmateriaal binnen de EU op termijn voorzien zijn van zo'n paspoort. 'Dit is behoorlijk ingrijpend. Het heeft te maken met het kunnen traceren van plantmateriaal', stelt Van Dijk. 'Samen met keuringsdiensten willen we een logische integratie van de paspoorten binnen de huidige controlesystemen.'

Meer bevoegdheden

Om de verspreiding van besmettelijke plantenziekten tegen te gaan krijgen de lidstaten meer bevoegdheden om drastische maatregelen te nemen. Voor plantentelers die geconfronteerd worden met de gevolgen van een besmettelijke plantenziekte en daarbij plantmateriaal kwijtraken, komt er vanaf 2017 een Europese compensatieregeling. Van Dijk vertelt dat met name LTO zich hiervoor sterk heeft gemaakt.

'Het Europese budget voor de compensatie is 1,9 miljard euro beschikbaar voor een periode van zes jaar. Dat lijkt veel, maar dit budget is voor alle lidstaten. Het is naast plantgezondheid ook bedoeld om maatregelen voor diergezondheid, dierenwelzijn en voedselveiligheid te compenseren.'

In het algemeen is LTO tevreden over de tekst in de nieuwe verordening, aldus Van Dijk. 'Deze regelgeving moet plantenziekten buiten de EU houden. Wel moeten we erop toezien dat extra maatregelen voor import van plantmateriaal in verhouding blijven met het risico. De Nederlandse sector is vanwege de handelspositie niet gebaat bij het onnodig sluiten van grenzen.'