Aanbod houdt vraag naar bio amper bij

Wereldwijd wordt slechts 1 procent van het agrarisch areaal ingezet voor biologische land- en tuinbouw. En de afgelopen jaren vielen de groeicijfers, met name in West-Europa, tegen. Maar daar komt een kentering in. De nieuwste cijfers tonen het aan.
'Voor het eerst in twee jaar is er in Duitsland weer een duidelijke groei in het areaal', meldde Felix Prinz zu Löwenstein woensdag op de openingsdag van de vierdaagse Biofach. Hij is voorzitter van de Bund Ökologische Lebensmittelwirtschaft en presenteerde de gegevens per 1 januari 2016.
Daaruit blijkt dat in Duitsland nu op 1.077.950 hectare biologisch land- en tuinbouw wordt bedreven. Dat is ruim 30.000 hectare, of bijna 3 procent, meer dan een jaar geleden. In twaalf maanden tijd schakelden 945 ondernemers om.

Productie blijft achter

Daarmee telt de biologische sector in Duitsland steeds meer mee. Van alle bedrijven werkt nu 8,7 procent biologisch, goed voor 6,4 procent van totale areaal.
Zu Löwenstein is daar trots op, maar plaatst wel een kanttekening bij deze ontwikkeling. 'De toename van de productie is gewoon niet genoeg om de groei van de markt bij te houden. Dat geeft ons zorgen.'
Zijn mening wordt breed gedeeld. Handelaren melden dat ze soms nee moeten verkopen tegenover afnemers. Met name het aanbod van varkensvlees is flink kleiner dan de vraag. Ook bij zuivel is sprake van een tekort.
De afzetcijfers onderstrepen die ontwikkeling. Diana Schaack van Agrarmarkt Informations rekent voor dat in het afgelopen jaar de verkopen van biologische producten in Duitsland met 11 procent zijn toegenomen tot 8,6 miljard euro. De afgelopen jaren was dat meestal 4 tot 6 procent.
De afzetgroei in Duitsland is met name te danken aan de inspanningen van discounters als Aldi en Lidl. Die hebben hun bio-assortiment fors uitgebreid en timmeren er ook mee aan de weg. De discounters verkochten vorig jaar 16 procent meer bioproducten.
Schaack bevestigt de schaarste aan biologische melk en varkensvlees. Bij biologische aardappelen was sprake van een tijdelijk tekort, mede omdat minder vroege aardappelen uit zuidelijke landen werden geleverd. Voor eieren en rundvlees is de situatie volgens haar een stuk beter, maar ook daar zijn de mogelijkheden beperkt.
Dat wordt geïllustreerd door het experiment van fastfoodketen McDonald's met een 'bioburger'. Vorig najaar verkocht McDonald's twee maanden lang speciale hamburgers, gemaakt van biologisch rundvlees. Met veel moeite lukte het om 600 ton vlees aan te kopen, voor een belangrijk deel uit Oostenrijk en Denemarken. Daarvan konden 5,3 miljoen hamburgers worden gemaakt, waarna McDonalds weer snel overschakelde op gangbaar rundvlees.

Langjarige contracten

Marktdeskundige Schaack stelt vast dat afgelopen jaar van verschillende biologische producten niet genoeg te krijgen was', ook tegen hoge prijzen. 'Dat is niet eerder zo voorgekomen.' Ze verwacht dat de situatie niet direct zal verbeteren. Ze tekent er wel bij aan dat afnemers nu vaker langjarige contracten aanbieden aan boeren. Varkenshouders krijgen zelfs overeenkomsten voor tien jaar aangeboden.
Zu Löwenstein zoekt de oplossing voor de achterblijvende productie met name in een grotere overheidssteun voor de biologische sector, vooral voor ondernemers die omschakelen. 'Want de kansen zijn er en die willen we benutten.' Maar de steunbudgetten zijn beperkt. In de deelstaat Saarland bijvoorbeeld is het geld al helemaal op.
De BÖLW-voorzitter vraagt de Duitse overheid de maximale overheveling van 15 procent van pijler 1 naar pijler 2 in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te gaan toepassen. Dat zou 700 miljoen euro extra opleveren en een forse verhoging van het budget voor biologische land- en tuinbouw mogelijk maken.
Zu Löwenstein noemt het een 'maatschappelijke verantwoordelijkheid' van de overheid om in actie te komen. 'De consument wil het. De bal ligt nu bij de sector én bij de politiek.'
Het ministerie van Landbouw in Berlijn voelt overigens niets voor een hogere overheveling. Die bedraagt nu 4,5 procent . En dat blijft voorlopig zo, volgens Clemens Neumann, een topambtenaar van het Berlijnse departement.

Directe betalingen

'Meer overheveling naar pijler 2 heeft consequenties voor de directe betalingen aan de boeren. Daarvoor is dan minder geld beschikbaar. In verschillende sectoren zijn de inkomens op dit moment erg slecht. Het zou niet goed zijn om dan ook nog eens op de EU-betalingen te korten', aldus Neumann.
Hij verwacht de komende jaren zeker niet minder belangstelling voor omschakeling van gangbaar naar biologisch. 'Biologische land- en tuinbouw is een prima alternatief voor ondernemers die niet willen groeien en die ook niet willen stoppen. Het geeft zicht op betere prijzen, en leidt bovendien tot een meer toekomstbestendig bedrijf.'