Met stroommatten ratten weren

De familie Zanders had geen problemen met ongedierte. De ongediertebestrijding op hun bedrijf wordt al jaren uitgevoerd door Marc van der Locht van Van Eck Bedrijfshygiëne. ‘Hij ziet meer dan ik, let op sporen, luistert en ziet andere dingen’, aldus Zanders.
Vorig jaar echter maaide de pluimveehouder gras in een perceel waar normaal schapen lopen. ‘Onder het maaien dacht ik mollen te zien, maar het waren ratten. Ik wist dat er op een kilometer of vijf een bedrijf was met serieuze rattenoverlast. Nu kwam het toch wel dichtbij; dat nest zat op een paar meter van onze stallen.’
Dat zette de ondernemer aan het denken. Tijdens de koffiepauzes werkte hij de plannen verder uit. ‘Ik heb daarbij veel overlegd met Marc van der Locht en Johan van Rooij van Van Eck Bedrijfshygiëne, want zij beschikken over specialistische kennis op het gebied van ongediertebestrijding.’

Stroommatten

Zanders bedacht een praktische en eenvoudige oplossing. Aan de buitenkant van de stallen bevestigde hij stroommatten van 40 centimeter hoog. De matten beginnen vlak boven de grond en staan onder stroom door middel van een afrasteringschrikapparaat.
‘We hebben mazen van 5 bij 5 centimeter gebruikt. De mazen moeten niet te groot zijn, zodat een rat of muis altijd iets raakt. Kleinere mazen zitten eerder dicht met spinnenwebben en stof.’ Bij de deuren maakte de pluimveehouder een brug, zodat die open en dicht kunnen en het systeem blijft werken.
Rondom de silo’s plaatste de ondernemer een dubbele laag gaas. ‘Dan zijn de mazen kleiner. Ik wilde alleen rondom de muren stroommatten installeren, maar tijdens het aanbrengen vond ik dat de matten om de silo’s niet mochten ontbreken. Daar is voer en is het extra aantrekkelijk voor ongedierte.’
Zanders’ gedachte was dat een muis of rat die een stroomstoot krijgt, per ongeluk toch door de mazen kan glippen. Bij de stal komt het dier de muur of deur tegen. Bij de silo’s niet, dus vandaar de dubbele laag gaas, zodat de mazen niet zo groot zijn. De vulpijpen van de silo’s zijn verlengd, zodat chauffeurs niet snel in aanraking komen met de stroommatten.
Een afrasteringsschrikapparaat is uitgerust met een controlefunctie op werking en voorzien van een alarm. ‘Het idee is gemakkelijk te kopiëren’, geeft de pluimveehouder aan. De vraag over extra stroomkosten wuift Zanders weg. ‘Op de afrekening is het niet als zodanig merkbaar.’
Met dit idee wonnen Wout en Lilian Zanders in mei de tweede prijs op het Symposium Hogere Pluimveegezondheid en in juni de Prestigeprijs van ForFarmers. ‘We zijn blij met de aandacht. Zo komt het idee bij meer mensen, ook buiten de pluimveesector.’
De Prestigeprijs bedroeg 2.500 euro. Dat zijn ongeveer de kosten van de materialen en de uren. Zanders installeerde het systeem zelf. ‘Het grootste voordeel van het systeem is dat een rat of muis schrikt van de stroom en niet meer terugkomt. Ratten zijn slimme dieren en onthouden wat ze meemaken. Voorkom dat het ongedierte binnenkomt, dan heb je al veel gewonnen.’
In de winter blies de pluimveehouder de sneeuw weg met een bladblazer. ‘Ik lette op sporen, maar zag die niet. De ratten zitten dan al lang hoog en droog op een veilige plek. Je moet vooral in het najaar alert zijn, dan komt het meeste ongedierte binnen.’
Een kritiek punt is de plek waar de mestband naar buiten komt. Twee keer per week draait Zanders de mestband af; een trespaplaat met stroom wordt omhoog getakeld en de transportband naar beneden. ‘Dan ben je er zelf bij en ongedierte komt dan niet binnen. Ze zijn banger van ons dan wij van hen’, lacht hij.

Bruikbaar in alle sectoren

Zanders is tevreden met het weringssysteem. Dat combineert hij met lokdozen in de buitenkooien waarin sinds januari naast vergif ook klemmen zitten. Daarmee zijn twee ratten gevangen. ‘Het weringssysteem is een extra barrière om knaagschade en insleep van ziekten zoals vogelgriep te voorkomen.’ Het systeem is gemakkelijk overal toe te passen. De ondernemer noemt varkensstallen, opslagloodsen voor aardappelen en bijvoorbeeld sleufsilo’s met maïs.
Gemeenteambtenaren kwamen een kijkje nemen en Johan van Rooij van Van Eck Bedrijfshygiëne gebruikt dit systeem als voorbeeld van een goede ongediertewering in cursussen. ‘Als zo veel mogelijk agrariërs met ons systeem ongedierte buiten de deur kunnen houden, dan is dat een winstpunt voor heel Nederland’, vindt Zanders.
Wie op YouTube zoekt op ‘zwarteratpreventie’, vindt een filmpje over het systeem dat Wout en Lilian Zanders hebben bedacht.