‘Biosecurity pluimveebedrijven moet beter’

‘Jaarlijks zijn er in Nederland 35 tot 50 gevallen van laagpathogene vogelgriep’, stelt Elbers. Een stuk of vijf daarvan halen de media, omdat ze worden geruimd. Het gaat daarbij om verplichte ruimingen in verband met het aantreffen van H5 of H7-varianten. Verplicht, omdat die varianten kunnen muteren in hoogpathogene vogelgriep.
Voor Elbers is het aantal van 35 tot 50 gevallen van vogelgriep aanleiding om te stellen dat de biosecurity - de bescherming van een bedrijf tegen insleep van ziektekiemen - op pluimveebedrijven beter kan en moet. ‘Veel introducties van vogelgriepvirussen gebeuren op bedrijven met uitloop. Deze bedrijven hebben een nog grotere opgave dan de reguliere om ziektekiemen buiten de deur te houden.’
Hoe een virusziekte als hoogpathogene vogelgriep op het bedrijf binnenkomt wordt vaak nooit helemaal duidelijk. ‘In maximaal 50 procent van de gevallen is een lijstje te maken van meest waarschijnlijke insleeproute. De rest blijft gissen.’

Oproep

De epidemioloog roept pluimveehouders, hun integraties en adviseurs waaronder de pluimveedierenarts op alles in het werk te stellen om de biosecurity op pluimveebedrijven goed te krijgen. ‘Er is genoeg deskundigheid om dit goed te regelen.’
Elbers stelt dat biosecurity niet overal eenvoudig is in te passen en per bedrijfstype om een specifieke aanpak vraagt. ‘Ieder bedrijf heeft zijn eigen werkwijze en contactstructuur. Dat vereist een bedrijfsspecifieke aanpak.’
In zijn praktijk ziet pluimveedierenarts John Künzel uit Balkbrug dat vleeskuikenhouders en opfokbedrijven hun hygiënestatus goed op orde hebben. Bedrijven met leghennen en vermeerderaars hebben sinds de uitbraak in 2003 grote slagen gemaakt met hun biosecurity, oordeelt Künzel.
Hij leidt dat onder andere af aan het aantal dieren dat wordt aangeboden voor sectie. ‘Ben je als ondernemer bezig met de biosecurity op je bedrijf, dan heeft dat resultaat en heb je situaties beter onder controle.’
Tijdens het onderzoek zijn vooralsnog geen duidelijke verbanden gevonden tussen de besmette bedrijven. Het CVI onderzoekt daarom nu het genetische materiaal van het griepvirus, dat is geïsoleerd op de verschillende uitbraakbedrijven. ‘Daaruit kunnen aanwijzingen komen die meer wijzen in de richting van onafhankelijke introducties op de besmette bedrijven of aantonen dat er toch verbanden zijn tussen bedrijven’, besluit Elbers.

Wilde vogels

Ron Fouchier, hoogleraar Virologie van het Erasmus MC in Rotterdam, onderzoekt of er in Nederland wilde vogels positief zijn voor de vogelgriepvariant H5N8. Tot nu toe vond hij geen zwanen, ganzen, eenden en meeuwen die positief testten op H5N8.
Wel zagen Duitse onderzoekers van het Friedrich-Loeffler-Instituut in Mecklenburg-Vorpommern een wilde eend die besmet bleek met het H5N8-virus. Fouchier gaat uit van een incubatietijd van het virus van korter dan drie weken. ‘De Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE) en EU gaan in de wet- en regelgeving van drie weken uit.’ Het ministerie van EZ houdt deze richtlijn ook aan.
Nog steeds is onduidelijk hoe het virus in Hekendorp, Ter Aar en Kamperveen op de bedrijven is terechtgekomen. ‘Eerst moeten we zeker weten of wilde vogels het virus bij zich dragen’, stelt Fouchier. ‘En moeten alle mogelijke links tussen besmette bedrijven worden getraceerd.’
De vluchtroute van wilde vogels en hoe lang de trek duurt verschilt per vogelsoort.
‘In deze tijd van het jaar komen vogels uit het noorden en noordoosten. Sommige soorten vliegen een lange afstand in één keer; sommige steeds een klein stukje’, zegt Fouchier.
Een wilde vogel kan het vogelgriepvirus gedurende vijf tot zeven dagen verspreiden. De variant H5N8 is verwant aan het H5N1-vogelgriepvirus en is dus voor kippen hoogpathogeen. Het H5N1-virus heeft zich in Azië genetisch gemengd met een laagpathogeen HxN8 vogelgriepvirus.
René Luijmes