‘Investeer in rijenbemesting’

Het symposium is bedoeld voor onder anderen loonwerkers, adviseurs, beleidsmakers, wetenschappers en boeren. De dag maakt duidelijk dat een hoge productiviteit samen kan gaan met duurzaamheid. ‘De machines zijn er, de meststoffen zijn er en de adviezen zijn er. Het gaat om een beproefde techniek. Het kan en het moet’, benadrukt Bartlema.
Tijdens het symposium wordt de bemestingsketenorganisatie smartfertlization.org gelanceerd. De hele bemestingsketen is hierin vertegenwoordigd. ‘Alle bedrijven in het traject van leverancier van de meststoffen tot aan de plantenwortel’, geeft Bartlema aan. ‘Het gezamenlijke doel is om met meer kringlopen te werken en minder afhankelijk te zijn van kunstmest.’
Een grote groep telers maakt nu al gebruik van rijenbemesting. Vooral de voorlopers, weet Bartlema. ‘Dat kan, want het gaat om een techniek die in de praktijk werkt. Het biedt mogelijkheden om meer gebruik te maken van dierlijke mest en reststromen, zoals spuiloog. Dit zorgt voor milieuwinst en lagere kosten voor de boer.’
Als voorbeeld noemt Bartlema rijenbemesting in suikerbieten. ‘In deze teelt is met een rijentoediening een besparing van gemiddeld 15 procent stikstof mogelijk. Tegelijk levert een betere benutting en het vierkant bemesten van een perceel een circa 3 procent hogere suikeropbrengst. Dat blijkt uit onderzoek van het IRS.’
De wetenschappelijke basis voor rijenbemesting is afkomstig van de Wageningse hoogleraar C.T. de Wit in 1953. Toen kwam het niet van de grond. ‘Centrifugaalstrooiers voor kunstmest gingen in die periode qua werkbreedte van 3 naar 12 meter. Nu zitten we op zo’n 50 meter. Het vraagt even tijd om het gemak van een grote werkbreedte in te ruilen voor bemesten in de rij’, geeft de directeur aan. ‘Bovendien werd er in die tijd niet gelet op milieueffecten.’
De centrifugaalstrooier geeft echter bij perceelgrenzen, op kopakkers en op rijpaden onvermijdbare verliezen, ook bij de nieuwste computergestuurde versies. Met rijenbemesting en plaatsspecifiek werken met inzet van gps zijn die verliezen maximaal vermijdbaar. ‘Officiële bemestingsadviezen gaan steeds meer in de richting van rijenbemesting’, zegt Bartlema, die rijenbemesting ziet als startpunt voor precisiebemesting.
Het toedienen van vloeibare meststoffen met slangenpompjes biedt goede mogelijkheden voor rijenbemesting en voor het combineren van werkzaamheden. De smalle werkbreedte is dan minder een probleem. Tegelijk biedt het een structuur voor het gebruik van reststromen. ‘Met grotere concentraties aan meststoffen in de rij bij de wortelzone kun je 20 tot 50 procent aan stikstof, fosfaat en kali besparen. Een bekende toepassing is fosfaat in de rij bij maïs’, vertelt Bartlema.
Nieuwe machines voor rijenbemesting brengen de juiste meststof, in de juiste hoeveelheid, op het juiste moment en op de juiste plaats in de grond. Dat biedt volgens de NCOR-directeur kansen om duurzaamheid en hoge productiviteit te koppelen. ‘Als dat lukt, dan is dat een groot boerenbelang: er is 20 procent meer drijfmest weg te zetten.’

Veris bodemscan

De komst van de Veris bodemscan biedt mogelijkheden om de bodem in kaart te brengen en plaatsspecifiek te bemesten stelt Bartlema. ‘Kijken wat er in de grond zit is sneller en betrouwbaarder dan met sensoren naar de gewassen kijken. Voor het gewas erop staat, ligt zo’n 80 procent van de mest er al op. Daar komt bij dat je met sensoren vaak structuurproblemen in het gewas ziet. Die vragen om andere oplossingen.’
Rijenbemesting, al of niet plaatsspecifiek, biedt mogelijkheden om de lagere gebruiksnormen op bijvoorbeeld de zuidelijke zandgronden op te vangen. ‘In de nabije toekomst mogen telers dit naar verwachting met alternatieve maatregelen opvangen. Een equivalente maatregel kan zijn stikstof doseren op basis van gps, gewasmonitoring en/of rijenbemesting’, weet Bartlema.
De regels voor inkomenssteun van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) kunnen een extra reden zijn voor telers en loonwerkers om hun bemestingspraktijk te wijzigen en over te gaan op geautomatiseerde en plaatspecifieke bemesting op basis van gps. ‘Gebruik van reststromen in de rij als bemesting draagt bij aan vergroening. We werken eraan om dat als zodanig erkend te krijgen’, geeft de directeur aan.

Conver bemestingsrobot

Tijdens het symposium is er ook aandacht voor duurzaam bemesten van grasland. Bartlema licht een tipje van de sluier op: ‘Met een aangepaste Veris bodemscan is vast te leggen waar de mestflatten en de urineplekken in het weiland liggen. Met de Conver bemestingsrobot zijn deze plekken onbemest te laten en te behandelen met water en zuur. Dit verbetert de stikstofefficiëntie en is goed voor behoud van weidegang in de melkveehouderij.’
Het symposium, op vrijdag 28 november in Wageningen, is door het NCOR georganiseerd in samenwerking met onder andere ZLTO, Wageningen UR, Agrifirm, Cumela en het demoproject ‘Schoon, Zuinig en Precies Bemesten. Het demoproject wordt geleid door ZLTO en is een vervolg van het Programma Precisie Landbouw.
De deelname aan het symposium is gratis, maar vol is vol. Zonder aanmelding geen toegang. Voor programma en aanmelding zie www.rijenbemesting.nl