Vastgeroeste inkoopgewoonten

Toen boerenkweker Niek Vos de phytophthoraresistente ras Bionica ontwikkelde, dacht hij dat de vraag snel zou groeien. Dat bleek niet zo. De markt bleek stugger dan hij verwachtte.
Twintig jaar geleden vatte Niek Vos het idee op om een tegen de aardappelziekte resistent ras te ontwikkelen. Hij ging kruisingen selecteren voor pootgoedhandelshuis Meijer. Het leverde na tien jaar het ras Bionica op. Voor Vos was het een overwinning om te zien dat met klassieke veredeling een oplossing voor het phytophthoraprobleem te vinden was. Het probleem bleek in de markt te zitten.
Bionica is witvlezig. Het is een goede aardappel voor de teler, want hij geeft een mooie knol. De smaak is volgens kenners ook goed. Alleen die kleur dus. ‘Een ras moet aan meer dan honderd eigenschappen voldoen en op één punt beter zijn, in dit geval de resistentie’, zegt Vos. Hij kijkt nog steeds met voldoening terug op de ontdekking van de Bionica. ‘Het is een wonder als je ziet dat er tussen al die aardappelkloontjes één zonder phytophthora zit.’
Vos legt de reden voor de, op zijn voorzichtigst gezegd, uiterst trage acceptatie van Bionica op de markt bij de inkopende partijen. Die kiezen een behoudende koers. Ze verrassen de aan gele aardappelen gewende consument niet met een witte.
Vos zette zelf uiteindelijk de verkoop op. In Nederland heet zijn ras verpakt voor de winkel ‘Nieks Witte’. Hij verkoopt nu poters naar Ierland, Zweden en België.
‘Het zou een zegen zijn als de biologische boer dit ras zou kunnen telen. En dat gaat me niet om mijn honderd ton extra pootgoed’, zegt Vos.
‘Ook voor gangbare telers zou het een oplossing zijn dit soort rassen te telen. Maar het zijn de verpakkers en de supermarkten die bepalen dat we in de misère zitten. Het is in handen van tien mensen die inkopen. We moeten als sector hier zelf wat aan doen. We kunnen niet alles naar wens telen.’
Directeur Jan van Hoogen van Agrico noemt de trage acceptatie van Nieks Witte erg cultureel bepaald. ‘Wij willen een gele aardappel in Nederland. Duitsers en Zwitsers willen een diepgele.’ Van Hoogen verwacht dat het doorbreken van de vastgeroeste inkoopgewoonten van huishoudens en winkels niet van vandaag op morgen zal veranderen. Er zal meer te kiezen moeten zijn.