Kostprijs melk: bijna 45 cent

René LuijmesDat blijkt uit een studie naar de productiekosten van de Dutch Dairymen Board (DDB), die dinsdag werd gepresenteerd. De methode voor het berekenen van de productiekosten werd in 2012 in opdracht van de European Milk Board (EMB) ontwikkeld door het Duitse Büro für Agrarsoziologie und Landwirtschaft (BAL). De methode is gebaseerd op gegevens die door de Europese Unie worden verzameld.
In de studie van BAL wordt een arbeidsvergoeding voor de zelfstandige melkveehouder en meewerkende gezinsleden berekend.
Voor de arbeidsvergoeding zijn functies en verantwoordelijkheden van een melkveehouder gewogen in de markt, volgens een database van 2 miljoen arbeidscontracten.
De vergoeding voor arbeid komt neer op 10,7 cent per kilo melk. De totale productiekosten bedragen 47,85 cent. Na aftrek van de toeslagen komen de kosten voor de melkproductie neer op 44,5 cent per kilo melk. De gemiddelde melkprijs is hier 37,4 cent per kilo, dus een tekort van 7 cent. FrieslandCampina betaalde vorig jaar ruim 40 cent voor een kilo melk.
De kosten voor melkproductie stegen met 2010 als referentiejaar (=100) naar 107 in 2011, en 111 in 2012 en 2013, onder andere te wijten aan gestegen voerkosten.
Het onderzoek werkt ook met een dekkingstekort. Dit is het percentage van de kosten dat niet wordt goedgemaakt door de melkprijs. Vorig jaar bedroeg dit tekort 16 procent.

Eerlijke beloning

Volgens Sieta van Keimpema, voorzitter van de Dutch Dairymen Board, moet een hogere vergoeding voor de melk vanuit de keten komen. Ze denkt daarbij bijvoorbeeld aan de zuivelondernemingen en aan de retail, voor een goede verdeling van de opbrengsten. ‘Er moet een eerlijke beloning komen voor melkveehouders’, vindt de voorzitter.
Ze stelt dat er weinig bedrijfsopvolgers zijn en heel weinig melkveehouders jonger dan veertig jaar. Potentiële opvolgers kunnen elders met minder werk makkelijker hun boterham verdienen. Daarnaast zijn er de forse investeringen. Van Keimpema vreest voor het voortbestaan van het gezinsbedrijf. ‘De schuldenlast per liter wordt steeds hoger.’

Verschil in kostprijs

Ook LTO Nederland meldde deze week dat de bedrijven door het grotere aandeel vreemd vermogen kwetsbaarder worden.
Kees Romijn, voorzitter van de LTO-vakgroep Melkveehouderij, maakt zich grotere zorgen over het verschil in kostprijs dan de gemiddelde kostprijs zelf. Uit onderzoek en uit gegevens van accountantskantoren blijkt al jaren dat tussen bedrijven met de hoogste en laagste kostprijs een inkomen verschil zit.
‘Ook wordt er veel geïnvesteerd. Dat wil niet zeggen dat het nu automatisch slechter gaat.’ En de melkprijs is hoog, in vergelijking tot het verleden, maar de kostprijs is dan ook hoger.
Romijn stelt dat melkveehouders invloed hebben op de hoogte van de kostprijs, maar niet op die van de melkprijs, die afhankelijk is van de marktwerking. Hij vindt de discussie over berekende arbeid en rendement iets dat al honderd jaar speelt in de melkveehouderij. ‘Melkveehouders zijn er nog steeds; wel maken we relatief veel uren tegen een lage vergoeding.’
Volgens hem is ook het aantal stoppers nog niet zo laag geweest. ‘Dit blijft ruim onder de 2 procent.’ Ook ziet hij meer jonge opvolgers. ‘Boeren is weer gewoon leuk.’