Hoekstra moet wat toegeven in klimaatdeal, met oog op economisch belang

De EU-landen willen nog steeds een CO2-reductie behalen van 90 procent in 2040 ten opzichte van 1990. De afzwakking zit er onder meer in dat landen 5 procent daarvan mogen inboeken door koolstofkredieten van buiten de Europese Unie aan te kopen. Hoekstra wilde hierin niet verder gaan dan 3 procent. De gemaakte afspraken zijn juridisch bindend.

De zogeheten carbon credits worden onder meer in Afrika verdiend door de aanplant van nieuwe bossen. Klimaatwetenschappers zijn kritisch op het systeem van carbon credits, omdat de klimaatwinst daarachter vaak niet voldoende wordt gecontroleerd en geborgd. Een expertadvies om geen gebruik te maken van deze kredieten is in het gesloten akkoord dus genegeerd.

Een andere afzwakking in het gesloten klimaatakkoord is de bepaling dat het klimaatdoel iedere twee jaar opnieuw wordt geëvalueerd en indien nodig aangepast. Daarnaast bestaat voor lidstaten de mogelijkheid om over vijf jaar nog eens 5 procent van hun klimaatopgave met koolstofkredieten van buiten de EU in te lossen. De geplande ETS-2-klimaatbelasting op fossiele brandstoffen wordt met nog eens een jaar uitgesteld tot 2028.

'Pragmatisch en ambitieus'

Eurocommissaris Hoekstra erkent dat bij de onderhandelingen ook is gekeken naar de economische belangen van de Europese Unie. Hij noemt de gesloten deal 'pragmatisch, ambitieus, snel en flexibel'. 'Wat we moeten doen – en dat is de kern – is ervoor zorgen dat klimaat, concurrentievermogen en onafhankelijkheid hand in hand gaan. Alle drie zijn essentieel. Maar in de toekomst moeten we ervoor zorgen dat ze allemaal samengaan en niet het een ten koste van het ander.'

Een van de achterliggende doelen is dat de EU door klimaatleiderschap te tonen een concurrentievoordeel krijgt op andere landen. Daarnaast wil de Europese Commissie dat de EU voor energie minder afhankelijk wordt van 'dubieuze regimes'.

Demissionair VVD-minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei, die namens Nederland aan de onderhandelingen deelnam, noemt de aankoop van carbon credits een 'typisch 'Brusselse oplossing'. Het pakket afspraken moet nog verder worden uitgewerkt, maar de bewindsvrouw zal daar naar eigen zeggen 'kritisch op mee blijven kijken'.

Belang voor investeringszekerheid

Hermans noemt het verder wel winst dat er een afspraak ligt over een klimaatdoel. 'Deze stip aan de horizon is enorm belangrijk voor investeringszekerheid voor bedrijven en overheden', liet ze na afloop van de onderhandelingen weten.

Nadat de EU-landen een akkoord hadden bereikt over het doel voor 2040, stemden ze ook over de Europese inzet voor de klimaattop COP30 later deze maand in Brazilië. De EU gaat daar de intentie uitspreken om de hoeveelheid broeikasgassen terug te brengen met 66,25 tot 72,50 procent in 2035.

Het EU-doel voor 2040 ligt nog niet definitief vast. Volgende week donderdag staat de stemming in het Europees Parlement over het EU-klimaatdoel op de plannig.