Steun van burgers voor boeren is groot

Uit de vervolgvragen van het imago-onderzoek blijkt dat veel Nederlanders vinden dat de positie van de boer en tuinder niet uit het oog mag worden verloren bij de maatregelen die worden genomen, bijvoorbeeld op het gebied van stikstof en gewasbeschermingsmiddelen. Het agrarisch verdienmodel moet in de toekomst ecologisch en economisch in balans zijn, vindt een overgrote meerderheid.

Voorzitter Ger Koopmans van LTO is blij met de uitkomsten van het onderzoek. 'Er is onverminderd grote steun voor boeren en tuinders, de waardering voor hen blijft echt hoog', vat hij zijn afdronk samen. 'Mensen beseffen heel goed dat boeren en tuinders binnen de landsgrenzen onmisbaar zijn voor hun voedsel en de voedselzekerheid.'

Verduurzamen

Een van de stellingen die deelnemers aan de peiling kregen voorgelegd: de Nederlandse landbouwsector moet sneller verduurzamen, zelfs als dat leidt tot hogere voedselprijzen. 37 procent is het daarmee eens en 35 procent staat er neutraal in. 28 procent is het er niet mee eens en wil dus geen hogere voedselprijzen of kan het niet betalen.

Koopmans noemt dit het meest verrassende resultaat uit het complete onderzoeksrapport. 'Een minderheid is dus bereid om meer te betalen voor verduurzaming. Tegelijkertijd zijn er natuurlijk heel veel politieke partijen die het als oplossing zien om de verduurzaming door de markt te laten betalen. Daar zie ik een belangrijke tegenstelling, want veel mensen zijn daartoe dus niet bereid of in staat', geeft de LTO-voorzitter aan.

'Wij geloven heel sterk in de goede producten die we maken en geloven dat je verduurzaming geleidelijk moet laten verlopen. Want uiteindelijk zul je als ondernemer wel opbrengst moeten krijgen', vervolgt Koopmans. 'Sterk ondernemerschap en een lange adem worden gevraagd.'
Volgens de voorzitter van LTO is het imago-onderzoek niet alleen een bevestiging van de steun vanuit de samenleving voor boeren en tuinders, maar is het ook een signaal richting politici, beleidsmakers en ambtenaren. 'Zij moeten heel goed kijken naar de waardering die er is, en stoppen met het beeld neerzetten dat het allemaal niet zo best gesteld is.'

In balans

De gemiddelde Nederlander heeft wel degelijk oog voor de positie van de boer in de balans tussen landbouw en natuur. Slechts 4 procent van de deelnemers aan de peiling is het oneens met de stelling: de basis van het toekomstige agrarische verdienmodel moet ecologisch en economisch in balans zijn.

Dat past volgens Koopmans ook bij de aanpak van LTO. 'Ons leidmotief is 'mooi groen, lekker eten en sterk ondernemerschap'. Daarin voelen we ons met dit onderzoek zeer gesterkt. Voor ons is het een stimulans om aan goede oplossingen te werken en die onder de aandacht te brengen bij de politiek.'

In het onderzoek zijn in april via een onlinevragenlijst 1.012 Nederlandse burgers van 18 jaar en ouder bevraagd. Over het geheel steunt 64 procent van hen de vaderlandse boeren en tuinders. Het onderzoek is in opdracht van LTO uitgevoerd door marktonderzoeksbureau Markteffect.

Verschil tussen mannen en vrouwen

Mannen zijn meer uitgesproken in hun steun dan vrouwen, zo blijkt. 72 procent van de mannen spreekt zijn steun uit, tegenover 56 procent van de vrouwen. Het percentage dat zegt de boer niet te steunen, is in beide gevallen 13 procent. De rest geeft aan geen duidelijke mening te hebben. Gekeken naar leeftijd is de steun het grootst in de groep tot 35 jaar (67 procent) en het kleinst in die van 35 tot 55 jaar (61 procent). In het oosten van het land (68 procent) is de steun groter dan in het westen (61 procent).

Respondenten zijn ook gevraagd naar hun politieke voorkeur. Van de BBB-stemmers geeft 90 procent de boeren en tuinders ruggensteun en dat is het hoogste steunpercentage. Onder meer ook CDA-stemmers (74 procent) en PVV'ers (71 procent) staan achter de landbouwsector. Opvallend is dat 61 procent van de kiezers wiens voorkeur naar Partij voor de Dieren uitgaat boeren en tuinders steunt. Dat is een stuk meer dan bij stemmers op GroenLinks (54 procent), PvdA (52 procent) en D66 (46 procent).

LTO-voorzitter Ger Koopmans is blij met het hoge steunpercentage, ook bij kiezers van partijen die kritisch zijn op de landbouwsector. Wat hem betreft zijn de resultaten van het onderzoek een signaal richting politici, beleidsmakers en ambtenaren. 'Soms worden drieste maatregelen aangekondigd door het deel van de mensen die die waardering niet geven. Zij moeten de waardering vanuit de maatschappij goed in het achterhoofd houden.'

Effect op voedselprijzen

Volgens Koopmans moet beter worden nagedacht over de implicaties van beleid. 'Denk na wat jouw beleid betekent voor de prijs van voedingsmiddelen. Want een van de resultaten is dat mensen niet makkelijk bereid zijn om meer te betalen voor voedsel. Een krimp van de sector op kosten van de belastingbetaler leidt tot hogere kosten voor boodschappen voor precies diezelfde belastingbetaler.'

Uit het onderzoek blijkt dat hogere voedselprijzen door verduurzaming van de sector beter wordt gepruimd door de kiezers van D66, GroenLinks-PvdA en Partij voor de Dieren dan door de kiezers van bijvoorbeeld BBB, Forum voor Democratie en PVV.

Verder valt op dat mannen (44 procent) hogere voedselprijzen beter accepteren dan vrouwen (29 procent). 55-plussers (44 procent) betalen ook liever wat meer voor hun duurzame boodschappen dan de groep van 35 tot 55 jaar (27 procent). Jongeren zitten er met 37 procent tussenin.

Haalbaar stikstofbeleid

Veel Nederlanders pleiten voor een stikstofbeleid met haalbare en betaalbare maatregelen dat recht doet aan zowel de natuur als de agrarische sector. 69 procent geeft aan dat de landbouwsector niet moet worden vergeten bij het beleid op dit gebied.

Daar komt bij dat een aanzienlijk deel van de burgers, 41 procent, vindt dat de miljarden voor de stikstofaanpak beter kunnen worden ingezet op andere beleidsterreinen. Vooral mensen die aangeven op rechtse partijen te stemmen zijn hiervoor te porren.

Landbouw blijkt voor veel mensen een vitaal onderdeel van de nationale veiligheid te zijn. Slechts 10 procent vindt dat de sector niet op deze manier moet worden bekeken, terwijl 60 procent vindt dat de sector wel als zodanig moet worden erkend en beschermd. In lijn hiermee bepleit 55 procent dat minder gebruik van bestrijdingsmiddelen niet mag leiden tot mislukte oogsten.

Ander onderzoek

Het imagorapport van LTO is niet het enige onderzoek dat peilt hoe de samenleving aankijkt tegen de landbouwsector. Afgelopen week verscheen ook de tiende editie van de Agrifoodmonitor van Wageningen Social & Economic Research (WSER). Daaruit blijkt, in lijn met de resultaten van het LTO-onderzoek, dat de waardering van consumenten voor boeren, tuinders en de voedselketen hoog en stabiel blijft.

De tuinbouw- en akkerbouwsector krijgen de hoogste waardering van consumenten, gevolgd door de melkveehouderij. Ook de pluimvee-, varkens- en visserijsector scoren goed.

De Agrifoodmonitor is een terugkerende peiling die sinds 2012 tweejaarlijks en sinds 2020 jaarlijks wordt uitgevoerd door WSER. Zo'n 3.500 consumenten doen mee aan de peiling. Deze keer staat voedselveerkracht centraal, oftewel het vermogen van consumenten om zich aan te passen aan veranderingen in hun voedselomgeving.

Nederlanders scoren gemiddeld 73 van de 100 punten op voedselveerkracht, blijkt uit de resultaten van het Wageningse onderzoek. Jongvolwassenen tussen de 18 en 35 jaar komen iets lager uit, met 71 punten. Daarmee zijn beide groepen over het algemeen veerkrachtig, al hebben jongeren soms wat meer moeite met omgaan met onzekerheid. Dat is een van de aspecten van voedselveerkracht.