Max van Tilburg is altijd al boer met aandacht voor de natuur geweest

'Mijn vader was boer, maar ik wist niet wat ik wilde worden en ben toen International Development gaan studeren in Wageningen', begint Van Tilburg. 'Na mijn studie belandde ik in het advieswerk. Pas later kreeg ik zin om zelf boer te worden. Ik ging op zoek naar een boerderij. Het liefst een pachtboerderij of een locatie van een veehouder die een opvolger zocht.'

De ondernemer kwam terecht bij de pachthoeve van Landgoed Gunterstein. 'Deze plek past goed bij ons. Het bestaat uit een kleinschalig landschap met veel hagen, lanen en bosjes. Wij vonden het romantisch en mijn vrouw had interesse in een neventak. Deze locatie was daar perfect voor.'

De pachter die voor Van Tilburg het bedrijf runde, is eind 2014 vertrokken. Tien geïnteresseerde hebben vervolgens een bedrijfsplan ingediend en drie daarvan mochten op gesprek komen. 'Uiteindelijk hebben ze ons gevraagd om het landgoed nieuw leven in te blazen', blikt de melkveehouder terug.

In april 2015 verhuisde Van Tilburg samen met zijn vrouw vanuit de binnenstad van Utrecht naar de boerderij. 'Er was wat achterstallig onderhoud. Alles zat met touwtjes aan elkaar geknoopt', grapt hij. 'In de eerste maanden hebben we zowel het erf opgeruimd en opgeknapt als het asbestdak van de ligboxenstal vervangen, de stal verbreed om ruimere ligplaatsen te creëren en hebben we diepstrooiselboxen gemaakt.'

Fosfaatrechten aankopen

Toen Van Tilburg de pachthoeve overnam, kwam de fosfaatregeling ook net op gang. De ondernemer kreeg tot zijn verbazing echter geen fosfaatrechten toegewezen, omdat er op de peildatum nog geen koeien op het bedrijf stonden. 'Na flinke boetes en het moeten aanschaffen van fosfaatrechten ben ik in 2020 uiteindelijk wel in het gelijkgesteld.'

De Utrechtenaar vertelt samen met twee broers en een zus te zijn opgegroeid op een boerderij in Hagestein. Zijn vader schakelde in 1989 om naar biologisch. 'Wij zijn altijd al boeren met veel aandacht voor de natuur geweest. We wilden niet overal de maximale productie uit halen, maar ook de natuur ruimte geven binnen de bedrijfsvoering. Biologisch boeren is bij ons vanzelfsprekend. Het was zowel financieel als bedrijfstechnisch prima werken.'

Van Tilburg begon met Holstein-koeien die gedeeltelijk waren ingekruist met blaarkop. Sinds vijf jaar kruist hij volledig in met blaarkoppen, om een zuivere veestapel te fokken. Het ras past goed binnen de bedrijfsvoering. 'Het houden van blaarkoppen is ook een stukje jeugdsentiment', zegt Van Tilburg lachend. 'Op mijn ouderlijk bedrijf liepen tussen de Holsteins een paar blaarkoppen, dat waren mijn Dirkjes.'

Natuurlijk boeren nastreven

De keuze voor dit ras past ook bij de natuurlijke manier boeren die de biologisch ondernemer nastreeft. 'Blaarkoppen investeren meer in hun eigen lichaam dan Holsteins. Blaarkoppen blijven er mooier uitzien met minder rijk voer. Het is een dubbeldoelkoe, waardoor ik melk kan produceren en het vlees kan verkopen in onze hofwinkel.'

De koeien blijven gemiddeld zes jaar op de boerderij. 'Ik vind oude koeien erg leuk, maar ik vind het belangrijk dat ze nog vitaal zijn op het moment dat ze geslacht worden.' Van Tilburg legt uit dat hij voor de winkel ook geen oude koeien wil. 'Mijn oudste koe is een zuivere blaarkop. Zij is 15 jaar. Voor de winkel moet ik echter koeien uitselecteren. We willen elke maand onze vleesvoorraad aanvullen.'

De 46-jarige ondernemer is ook geïnteresseerd in de fokkerij. 'De blaarkop is een klein ras. Voor een grote organisatie is het niet rendabel om daar een actief fokbeleid voor te hebben. We zijn afhankelijk van blaarkopliefhebbers die tijd en energie willen steken in het vinden van goede stiermoeders.'

Van Tilburg zit zelf in de foktechnische commissie voor blaarkoppen. Volgens hem is het echt ambachtelijk fokken met dit ras. 'We selecteren stiermoeders en stiertjes en kijken vervolgens of ze daadwerkelijk voldoen aan onze standaarden. We dragen daarnaast ook ieder jaar vier of vijf stieren aan bij CRV.'

Met een kleine zestig koeien en 68 hectare is Van Tilburg een extensieve veehouder. 'De intensieve veehouderij trekt mij niet, maar door alle regels en subsidies worden boeren wel gestimuleerd om te groeien. Daarbij kunnen veel boeren ook niet zomaar extensiveren. In veel gevallen hebben ze geïnvesteerd in een grotere stal en moet er flink gemolken worden om de financiering op te brengen.'

Beleid aanpassen

Wat de biologisch veehouder betreft zou de overheid het beleid moeten aanpassen. 'Regelingen en subsidies zijn te vaak gericht op investeringen en ontwikkelingen die leiden tot schaalvergroting en automatisering. Regelingen die het aantrekkelijk maken om kleinschalig te blijven, zou ik erg waarderen. Het is belangrijk om verschillende soorten bedrijven te hebben. Dat zorgt voor veel meer houvast dan wanneer iedereen hetzelfde doet.'

Van Tilburg is een echte natuurboer en zet zich in voor de biodiversiteit. Hij vertelt dat hij de natuur niet alleen leuk en fascinerend vindt, maar ook gelooft in de kracht van biodiversiteit. 'Met behoud van biodiversiteit kan je op een natuurlijke manier voldoende voedsel produceren voor iedereen die weinig tot geen negatieve invloed heeft op de maatschappij.'

De ondernemer vertelt dat vooral de waarde van en voor de maatschappij voor hem belangrijk is. 'De wereld draait steeds meer om technologie. Dat heeft uiteraard voordelen, maar in de agrarische sector denk ik toch dat technologische innovaties ervoor zorgen dat de bedrijfsvoering verder van de natuur af komt te staan. Met technische innovatie wordt vooral gemaximaliseerd.'

Om de biodiversiteit te ondersteunen, doet de biologisch veehouder aan slootkantenbeheer. 'De vele plantensoorten die langs de slootkanten groeien zijn ideale verbindings-zones voor insecten en kleine zoogdieren', ziet Van Tilburg. Hij is dan ook geen tegenstander van de bufferstroken. 'Door bufferstroken te laten staan, maak je verbindingen voor alle dieren die daarin leven. Zelfs op een intensief bedrijf kunnen veehouders zich inzetten voor de biodiversiteit.'

Inzet op maatschappij

Naast de biodiversiteit zet Van Tilburg zich ook in voor de maatschappij. 'Wij hebben op deze locatie een hofwinkel, zelfoogsttuin, bloemenpluktuin en een bed and breakfast.' De ondernemer vindt het leuk om al deze dingen te combineren en het is nooit zijn drijfveer geweest om meer geld te verdienen.

'Natuurlijk geeft het ons financieel meer mogelijkheden. Maar als ik alleen koeien zou melken, dan kan ik ook een boterham verdienen. De diversiteit die we op ons bedrijf creëren, vind ik gewoon heel erg leuk. Je moet er wel tegen kunnen om veel ballen tegelijkertijd hoog te houden', zegt Van Tilburg met een knipoog.

De ondernemer heeft ook het plan liggen om zelf zuivel te gaan maken. 'Eigen zuivel past heel goed bij ons bedrijf. Ik denk ook dat de aantrekkingskracht groeit wanneer we eigen zuivel gaan verkopen', aldus Van Tilburg, die ziet dat zijn klanten de eigen producten aantrekkelijk vinden. 'Ze zien onze boerderij en voelen zich daar goed bij.'

Dichte vloer

In de winterperiode wil Van Tilburg onderzoeken of een dichte vloer voor hem een optie is. 'Bij een dichte vloer met aparte opslag van de urine heb je minder ammoniakuitstoot', licht hij toe. De ondernemer is van plan om bij drie of vier boeren met een dichte vloer te kijken om meer praktijkkennis op te doen. 'De ligboxenstal uit 1983 functioneert nog prima. Een aanpassing moet dus wel echt een verbetering zijn. Anders is het zonde van de investering.'

Als Van Tilburg voor een dichte vloer gaat, dan wil hij ook het materiaal in de boxen vervangen. 'Het idee is om in de boxen natuurhooi te gebruiken. Dan kan ik dit mengen met de mest, zodat ik geen drijfmest meer heb.' De biologisch veehouder werkt graag met vaste mest. 'Gier werkt ook prima, maar vaste mest werkt het mooist voor het bodemleven.'

Van Tilburg blijft zich inzetten voor de natuur en biodiversiteit. 'Dit bedrijf is 100 procent toekomstbestendig. Voor de toekomst wens ik dat boeren, of eigenlijk iedereen, het mooie en waardevolle van de natuur gaat inzien waardoor ze gemotiveerd worden om er weer extra aandacht voor te hebben', sluit de biologisch veehouder af.