'Kansen voor dubbeldoelrassen in natuurinclusieve melkveehouderij'

Het onderzoek toont aan dat Nederlandse dubbeldoelrassen goed passen binnen een extensieve, natuurinclusieve bedrijfsvoering. Dit ondanks dat ze in aantal afnemen. De rassen worden door boeren vaak omschreven als robuust, zelfredzaam en goed in het benutten van gras en ruwvoer. Eigenschappen die goed aansluiten bij de uitgangspunten van natuurinclusieve landbouw.

Een data-analyse op basis van stamboek-, melkcontrole- en KringloopWijzergegevens van 490 melkveebedrijven met dubbeldoelkoeien laat zien dat de rassen in uiteenlopende bedrijfssystemen worden gehouden. De dierprestaties varieerden per ras en bedrijfstype. Hoewel Holsteins hoog scoren op melkproductie, presteren dubbeldoelrassen onder meer op vet- en eiwitgehalte en celgetal in sommige situaties beter. Geen enkel ras is op alle kenmerken de beste.

Opvallend is dat veel veehouders gebruikmaken van kruisingen, waarbij eigenschappen van verschillende rassen worden gecombineerd. Slechts een klein deel van de veehouders fokt nog met volledig raszuivere dieren.

Extensievere bedrijven

Nader onderzoek onder 31 veehouders met een natuurinclusief melkveebedrijf en/of een sterke focus op een van de Nederlandse dubbeldoelrassen wijst uit dat de deelnemende bedrijven gemiddeld extensiever zijn dan de gangbare melkveehouderij, met veel aandacht voor weidegang, ruwvoerbenutting en een laag krachtvoergebruik. Een groot deel van de bedrijven is bovendien biologisch of biologisch-dynamisch gecertificeerd.

De deelnemers benadrukken het belang van robuuste, probleemloze dieren die goed presteren op ruwvoer en passen binnen een extensieve bedrijfsvoering. Ze omschreven hun ideale koe als 'zelfredzaam', 'robuust' en 'productief onder wisselende omstandigheden'. Dubbeldoelrassen blijken qua eigenschappen goed aan te sluiten bij deze wensen.

Sleutelrol voor fokkerij

De WUR-onderzoekers benadrukken dat fokkerij een cruciale rol kan spelen in het ontwikkelen van koeien die passen in natuurinclusieve systemen. Belangrijk hierbij is het vastleggen en meten van kenmerken als robuustheid en ruwvoerbenutting. De huidige fokdoelen sluiten deels aan bij de wensen van natuurinclusieve melkveehouders, maar er is ruimte voor meer maatwerk per ras en bedrijfstype.

De onderzoekers concluderen dat er geen 'beste ras' is voor natuurinclusieve veehouderij, maar dat dit afhangt van het bedrijfstype, de rantsoensamenstelling en de specifieke doelen van een veehouder. Wel bieden Nederlandse dubbeldoelrassen duidelijke aanknopingspunten voor een toekomstbestendige melkveehouderij, waarin biodiversiteit en voedselproductie hand in hand gaan.

Door de inzet van dubbeldoelrassen in natuurinclusieve systemen kunnen deze rassen nieuw perspectief krijgen. Samenwerking tussen boeren, fokkers en organisaties is hierbij essentieel.