Mest aanzuren aantrekkelijk met vergisting

Johan Sanders van Sanovations is een van de bedenkers van deze aanpak. Hij zocht een methode die ook financieel aantrekkelijk is. 'In die zoektocht kwam het biologisch aanzuren van mest bovendrijven. Het toevoegen van energierijke producten, zoals melasse, aan de mest stimuleert melkzuurbacteriën die al aanwezig zijn in mest om melkzuur te produceren.'

Onderzoeker Wim Bussink van het NMI had het effect al eerder op laboratoriumschaal laten zien. Ook in andere landen liepen proeven op kleine schaal. Door de lage zuurgraad is een sterke reductie te realiseren, maar het toevoegen van een suikerbron als melasse is kostbaar.

Met brede interesse in biogas en daarmee groen gas viel bij Sanders het kwartje. 'Door melasse aan de mestput toe te voegen en vervolgens te laten vergisten, sla je twee vliegen in één klap. Door melasse als voorstap toe te voegen, krijg je niet alleen veel minder emissies van ammoniak en methaan, maar ook vergist de mest beter.'

Hij werkte met Bussink de plannen verder uit. En er is een initiatiefgroep opgestart met twaalf ervaren specialisten met kennis van de hele innovatieketen. Ook andere partijen, zoals provincie Groningen, werden enthousiast. In augustus 2024 is gestart met de praktijkproef van een halfjaar, waarbij melasse aan de mest onder de roosters werd toegevoegd.

Melkzuurvorming

Het streven was om de mest met een pH-waarde van boven de 7 aan te zuren richting een pH-waarde tussen de 5 en 5,5, zodat het niet schadelijk is voor het beton.

De hoeveelheid energierijk product hangt af van de mestsamenstelling en de leeftijd van de mest. Regelmatig mixen is een must om de mest overal goed aan te zuren. Als gevolg van de daling van de pH-waarde verschuift in de mest het evenwicht tussen ammonium en gasvormig ammoniak, waardoor de ammoniak-dampdruk en daarmee de emissie uit de mestput sterk daalt. Dit kan de stalemissie drukken met pakweg 35 procent.

'Verder is de dunne fractie na het scheiden van aangezuurde mest te gebruiken om de stalvloer te spoelen. Oriënterende metingen gaven aan dat de ammoniakemissie van de roostervloer met 70 tot 90 procent daalt', zegt Bussink.

Reductie tot 25 procent

Bovendien stopt bij een pH-waardeverlaging tot onder de 6 ook de methaanuitstoot uit de mestopslag. De hiervoor verantwoordelijke methanogenen functioneren niet. Op bedrijfsniveau geeft dit een reductie van 20 tot 25 procent.

'Het voordeel van dit aanzuren is dat de mest ook bij opslag niet verandert en er niets uitstoot. Je hebt geen dagverse mest, maar constant uurverse mest met een hoog biogaspotentieel. Mestvergisting in combinatie met een stikstofstripper kan ervoor zorgen dat minerale stikstof grotendeels wordt afgevangen en de emissie bij veldtoediening van het digestaat daalt', licht Bussink toe. 'De afgevangen stikstof is na Europese goedkeuring een renure-meststof en in te zetten als kunstmestvervanger.'

Dat dit systeem werkt en veel biogas oplevert, bleek op het melkveebedrijf in Schildwolde, waar werd gewerkt met een pilotvergister met een volume van 2,5 kuub. Hier kwam ook naar voren dat het vergisten beter gaat, ziet Sanders.

Veel groter volume

Waar monomestvergisters doorgaans niet hoger komen dan 1 kuub biogas per kuub vergisterinhoud per dag, werd met ongescheiden aangezuurde mest een productiviteit van 3,5 kuub biogas per dag per kuub vergistervolume bereikt. Hierdoor kan de tijdsduur in de vergister fors worden ingekort.

Inmiddels is er ook een succesvolle proef geweest in een vergister van 1.500 kuub met de in Schildwolde aangezuurde mest. Deze werd in twintig dagen vergist, in plaats van de standaard veertig dagen. Zonder veel problemen en zonder methaanverlies. Sanders is enthousiast: 'Dat biedt kansen op korte termijn voor bestaande vergisters. Door de korte vergistingstijd kan de biogasproductie worden verdubbeld.'

Provincie Groningen heeft een projectorganisatie opgezet om stapsgewijs (eerst in de noordelijke provincies) naar een grotere opzet te komen met centrale vergisters, waarin mogelijk 300.000 kuub aangezuurde mest verwerkt zal worden.

Bussink is hier tevreden mee: 'We kijken ook of aanzuren lukt met andere, goedkopere restproducten. Dat kan de aanzuring extra interessant maken, ook zonder die vergistingsstap. Afhankelijk van de precieze inrichting is op bedrijfsniveau 50 tot 75 pocent emissiereductie mogelijk.'