'Klimaatwinst voor een kleine prijs'

De verduurzaming van de landbouw start niet pas op het land, maar al aan het begin van de keten: in de fabriek waar meststoffen worden geproduceerd. Juist daar zit een van de grootste kansen voor klimaatwinst. Want de productie van minerale stikstofmeststoffen is wereldwijd verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de broeikasgasemissies.

Gelukkig bestaan er inmiddels technieken waarmee deze emissies drastisch verlaagd kunnen worden, bijvoorbeeld door het gebruik van hernieuwbare waterstof of door CO2 af te vangen en op te slaan.

Daarnaast zijn er andere manieren om duurzamere meststoffen te produceren, zoals het recyclen van nutriënten. Dit gebeurt onder andere door stikstof en fosfaat terug te winnen uit slib van rioolwaterzuiveringsinstallaties of uit dierlijke mest. De zogeheten renure-producten bijvoorbeeld bieden straks de mogelijkheid om deze gerecyclede stikstof weer als minerale meststof toe te passen.

Deze vormen van herwonnen meststoffen kunnen bijdragen aan het zoveel mogelijk beperken van de verliezen uit de nutriëntenkringloop. Minder verliezen betekent dat er ook minder nieuwe minerale meststoffen hoeven te worden aangevoerd, wat onze afhankelijkheid voor bijvoorbeeld fosfaat uit regio's buiten Europa vermindert.

Deze schonere producten– of ze nu klimaatneutraal zijn of gebaseerd op recycling – vergen forse investeringen aan de voorkant van de keten. Toch blijkt dat het effect op de eindprijs van voedselproducten opvallend beperkt blijft. De kosten van stikstofmeststoffen vormen immers maar een klein deel van de totale productiekosten van bijvoorbeeld graan, aardappelen of groenten.

Paar centen extra

Een duurzame meststof die aan de bron forse emissiereducties realiseert, zorgt maar voor een paar centen extra op een kilo brood of een zakje frites. Vaak is het inzetten van duurzamere meststoffen een van de meest efficiënte en goedkoopste methoden om de CO2-voetafdruk van ons voedsel te reduceren.

Door de vraag naar duurzamer geproduceerde meststoffen actief te stimuleren (via inkoopbeleid, keteninitiatieven of publieke aanbestedingen) kunnen we de overgang naar een schonere productie versnellen. Hiermee zetten we een kostenefficiënte stap richting klimaatneutraliteit, zonder dat dit de consument onevenredig belast. Een kleine prijsstijging aan het eind van de keten betekent een grote milieuwinst aan het begin.

Onlangs vond in Brussel bij de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging een eerste bijeenkomst plaats om dit onderwerp op de kaart te zetten. De Europese Commissie heeft met de Industrial Decarbonisation Accelerator Act al aangegeven dat vraagcreatie nodig is om sectoren als staal, chemie, raffinage en de kunstmestindustrie te verduurzamen.

Zorgen voor draagvlak

Meststoffen Nederland is een van de initiatiefnemers in Nederland om hieraan concreet invulling te geven. In de komende periode worden gesprekken gevoerd met kansrijke schakels verderop in de voedselketen – zoals bakkerijen, de aardappelverwerkende industrie en zuivelindustrie – om samen te verkennen hoe vraaggericht verduurzamen haalbaar en betaalbaar kan worden gerealiseerd. Het realiseren van draagvlak door het gezamenlijk uitwerken van de benodigde beleidsmaatregelen staat hierbij centraal.

Heb je vanuit jouw plek in de keten interesse om mee te denken, neem contact met mij op gerrits@meststoffennederland.nl.