Grasland met agrarisch natuurbeheer is minder waard

Voor de pakketten die meer impact hebben op het grondgebruik, zoals weidevogelbeheer (56.500 euro) en botanisch beheer (56.600 euro), is het verschil nog groter. Dat loopt op tot soms 20 procent. De lagere prijs komt mogelijk doordat grasland met agrarisch natuurbeheer vaak op minder productieve grond ligt. Denk aan natte stukken of plekken die lastig zijn te bereiken.

Andere verklaring kunnen de effecten van langdurig beheer op de perceelkwaliteit zijn. En kopers verwachten soms beperkingen in de toekomst. Ook wisselen ANLb-percelen minder vaker van eigenaar dan bij regulier grasland.

Het onderzoek is uitgevoerd met het oog op de geplande uitbreiding van het ANLb-areaal, en in het bijzonder van de zwaardere beheerpakketten. De analyse laat volgens Kadaster zien dat graslanden met agrarisch natuurbeheer een bijzonder onderdeel vormen van de totale agrarische grondmarkt.

Volgens het Kadaster is meer onderzoek nodig om te achterhalen welke factoren bijdragen aan de lagere prijsvorming. De verwachting is dat een toename van het areaal – zeker wanneer die ruimtelijk geclusterd plaatsvindt – effect kan hebben op de grondprijs of -mobiliteit.

Provinciale verschillen

De grootste oppervlakte ANLb-graslanden ligt in de provincies Fryslân (22.500 hectare), Zuid-Holland (15.100 hectare) en Noord-Holland (12.300 hectare). Het Kadaster kan voor de overige provincies geen betrouwbaar beeld geven van het prijsverschil tussen regulier grasland en grasland met agrarisch natuurbeheer. Dit komt door de beperkte arealen in andere provincies en de daarmee samenhangende beperkte handel.

In Friesland is het prijsniveau van grasland binnen en buiten het zoekgebied open grasland over de periode 2020-2024 vrijwel identiek. Dat noemt het Kadaster opvallend. In Zuid- en Noord-Holland laten graslanden binnen de zoekgebieden een duidelijk lagere transactieprijs zien.

Als verklaring voor het geringe prijsverschil in Friesland voert het Kadaster aan dat het verhandelde areaal grasland binnen de ANLb-zoekgebieden voor een veel groter deel op kleigrond ligt (59 procent) dan het verhandelde grasland buiten de zoekgebieden (23 procent). Voor grasland op klei wordt in de regel meer betaald dan voor grasland op zand of veen. Dit beïnvloedt het gemiddelde prijsniveau binnen de ANLb-zoekgebieden.

Lagere gemiddelde transactieprijs

Uit het Kadaster-onderzoek blijkt verder dat In Zuid-Holland de gemiddelde transactieprijs van agrarisch grasland binnen de zoekgebieden 5 procent lager ligt dan die van grasland buiten de zoekgebieden. In Noord-Holland bedraagt dit verschil 16 procent.

In alle drie de provincies liggen de transactieprijzen van de onderzochte beheerde ANLb-graslanden ook duidelijk lager dan die van agrarisch grasland buiten de ANLb-zoekgebieden voor open grasland. In Friesland is het verschil 6 procent, in Zuid-Holland 11 procent en in Noord-Holland maar liefst 19 procent.

Minder grondmobiliteit

Van het totale areaal agrarisch grasland in Nederland (872.000 hectare) ligt 323.000 hectare binnen de ANLb-zoekgebieden voor open grasland. Van het grasland buiten deze zoekgebieden wordt in de periode 2020-2024 jaarlijks gemiddeld 1,9 procent verhandeld. De grondmobiliteit van grasland binnen de ANLb-zoekgebieden ligt beduidend lager, met een jaarlijks verhandeld aandeel van 1,2 procent van het areaal.

Van de ANLb-graslanden – met een totale oppervlakte van 87.000 hectare – wordt relatief nog iets minder verhandeld, namelijk 1 procent. Natuurlijk grasland kent de laagste mobiliteit van alle graslandtypen. Van de in totaal 139.000 hectare natuurlijk grasland wisselt jaarlijks gemiddeld slechts 0,4 procent van eigenaar.