'Overheid moet barrières wegnemen voor grotere inzet biobased bouwmaterialen'

Rli-raadslid Karin Sluis heeft meerdere voorbeelden gezien van boeren, bouwbedrijven en overheden die samenwerken aan biobased producten. Toch constateert ze dat dit beter kan. 'Van de bouwondernemingen wil 60 procent wel met duurzamere bouw aan de slag, maar doet het dit nog niet omdat het niet hoeft van de Rijksoverheid en omdat het onvoldoende financieel wordt gestimuleerd.'

Ook onzekerheid over de vraag naar deze producten speelt een rol, zegt Sluis. 'Het creëren van vraag naar deze producten over langere tijd is belangrijk. Dat geldt voor boeren die op nieuwe gewassen overschakelen, maar ook voor bouwbedrijven die hun personeel moeten omscholen en voor investeerders in productiecapaciteit.'

Gemeentelijk omgevingsbeleid

De Rli signaleert een aantal belemmeringen die op dezelfde wijze de brede inzet van duurzaam bouwen in de weg staan. Zo zijn de normering en certificering van nieuwe bouwmaterialen afgestemd op bouwen met gangbare materialen. Ook het gemeentelijk omgevingsbeleid is vaak nog ingericht op de huidige manier van bouwen. Daarnaast is er nog weinig animo in de bouwketen om te werken met onbekende materialen en technieken. Tot slot zijn productieketens van duurzame bouwmaterialen nog kwetsbaar.

Sluis stuitte bij het opstellen van het advies op tal van grote en kleine voorbeelden van regels en beleid die toepassing van biobased materialen in de weg staan. Zo hebben biobased materialen eigenschappen die amper worden meegewogen. Biobased dakisolatie warmt bijvoorbeeld minder snel op dan de gebruikelijke glaswolisolatie. Dat betekent dat een huis minder snel opwarmt in de zomer en in de winter langer warmte vasthoudt. 'Die eigenschappen zitten niet in regelgeving', zegt Sluis.

Woningen met biobased isolatiemateriaal hebben minder installaties nodig voor bijvoorbeeld temperatuurregulatie. 'Dan is het isolatiemateriaal mogelijk wel duurder, maar de kosten voor installaties zijn veel lager.' Sluis heeft ook indicaties van wetenschappers dat het voor bewoners waarschijnlijk gezonder is om in een woning van biobased materiaal te wonen dan in een woning van bijvoorbeeld beton. 'Dat heeft te maken met radongassen die vrijkomen. Dat wordt nu verder onderzocht.'

Soms nemen de regels ook absurde vormen aan. Zo wijst ze op welstandsregels van de gemeente die voorschrijven dat een houten huis eruit moet zien als een bakstenen huis, waardoor alsnog kunststof plakstrips met een steenprofiel moeten worden toegepast.

Rol overheid

'Het is van belang dat deze belemmeringen worden weggenomen', stelt Sluis. De overheid heeft daarbij een duidelijke rol, zowel op landelijk als lokaal niveau, vindt ze. Met aanpassingen van regels en normen kan het gebruik van biobased materialen aantrekkelijker worden gemaakt. 'Bijvoorbeeld door een heffing op woningen van minder duurzame materialen te leggen.'

Ook de stimulatie van de handel in CO2-certificaten kan de biobased sector een zetje geven. Daarbij kan waarde worden toegekend aan het vastleggen van CO2 in de biobased bouwmaterialen. 'De koplopers zijn hiermee bezig', zegt Sluis.

Ook het aanjagen van regionale samenwerking tussen ontwikkelaars, producenten en boeren kan een impuls geven aan de keten voor biobased materialen, denkt Sluis. 'Het huidige industriebeleid sluit hier niet op aan. Dat is vooral gericht op technische innovatie. Maar de innovatie die we nu nodig hebben zit in de samenwerking tussen de partijen, zodat zij een businessmodel kunnen creëren.'