Honger om te investeren in glastuinbouw trekt risicokapitaal

Van oudsher spelen banken een hoofdrol in kapitaalverstrekking aan glastuinbouwbedrijven en de tuinbouwbusiness. De laatste jaren rukt de positie van private equity op: risicodragend vermogen in ruil voor een aandeel in de onderneming. Bij toeleveranciers en zaadveredelaars is dit eerder regel dan uitzondering geworden.

Langzaamaan doet private equity ook zijn intrede in de teelt. Met recente voorbeelden als The Flavour Farm dat Duijvestijn Tomaten heeft ingelijfd en de overname van het Belgische tomatenbedrijf Den Berk Délice door investeerder Egeria.

Velen in de sector zijn nieuwsgierig naar de verdere ontwikkeling, de mogelijkheden en de wenselijkheid. Tijdens de recente Synergie Meet-up van de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen in Honselersdijk gingen deskundigen in op de vraag: 'Is private equity voor de glastuinbouw een vloek of een zegen?'

De organisatie van de Synergie Meet-up bracht vooraf in beeld hoe de investeringsbehoefte in de sector is gegroeid. In 1985 kostte een kas ongeveer 300.000 gulden per hectare. In 2024 was dat gemiddeld 500.000 tot 900.000 euro per hectare voor de glasgroenteteelt. Tegelijkertijd zijn bedrijven vaak tien keer zo groot als destijds.

'We zien de laatste jaren een sterke groei van de investeringen, met name in energiebesparende maatregelen en arbeid. De investeringsbehoefte blijft voorlopig groot en is vooral gericht op robotisering, de energietransitie en de ontwikkeling van autonome teeltsystemen', licht sectorexpert tuinbouw Peter Ravensbergen van Wageningen Economic Research toe.

Lenen bij de bank alleen volstaat niet meer bij die enorme kapitaalbehoefte. Dat erkent ook sectorspecialist agrarisch Jan de Ruyter van ABN Amro. 'Private equity kan een oplossing bieden op de Europese kapitaalmarkt, waar banken door strengere regelgeving beperkt zijn in het verstrekken van risicodragend kapitaal.'

Rentepercentage

Een groot verschil is het rentepercentage. Dat is bij de bank relatief laag en voorspelbaar. De kosten van risicokapitaal zijn minder voorspelbaar, zegt De Ruyter. 'Wij zien de rol van private equity daarom als aanvullend en anders. Deze investeerders nemen vaak een actieve rol in het management van bedrijven om hen te helpen en versterken.'

Hoe werkt het nu met private equity? Het is de verzamelnaam voor investeringen van institutionele partijen, familiebedrijven en netwerken van ondernemers in bedrijven die niet aan de beurs genoteerd zijn, legt universitair hoofddocent Wim Hulsink van de Erasmus Universiteit Rotterdam uit.

Fondsen voor private equity zoeken investeringsobjecten geselecteerd op basis van criteria, zoals groeipotentieel en strategische waarde. Na een onderzoeksfase volgt de onderhandeling, waarna het fonds een mix van eigen vermogen en vreemd vermogen investeert. 'Het doel is om door actieve betrokkenheid bedrijven te transformeren en te laten groeien', meldt Hulsink.

Private equity kampt volgens de universitair hoofddocent met een enigszins controversieel imago, deels veroorzaakt door media-aandacht voor mislukkingen. 'Het idee dat het gericht is op snelle winst door kostenbesparingen is een mythe. Private equity blijkt juist een positieve rol te spelen in innovatie, groei en internationalisering.'

Dat wordt bevestigd door een onderzoek dat Hulsink met studenten uitvoerde naar deze manier van financieren bij zes tuinbouwbedrijven. Daaruit blijkt dat private equity bijdraagt aan verbeteringen in operationele processen, managementprofessionaliteit, productiviteit, financiële prestaties en internationaal ondernemerschap.

Waar alle deskundigen het over eens zijn, is dat de glastuinbouw een financieel volwassen sector is die aantrekkelijk is voor investeerders. Wat meeweegt, is dat de sector internationaal een grote rol speelt in voedselzekerheid, duurzaamheid en technologische innovatie.

Shape, scale en scope

Volgens Martien Penning van Hillenraad Consulting zijn er drie strategische invalshoeken te onderscheiden om voor private equity te kiezen. 'Dit zijn shape, scale en scope. Shape betekent waarde creëren door kostenbesparingen, scale door internationale groei en versterking in de keten en scope door concurrenten en complementaire bedrijven over te nemen om een bredere markt te kunnen bedienen.'

Andere voordelen die private equity biedt, zijn de toegang tot de netwerken van investeerders die helpen bij internationalisering en professionalisering. Daartegenover staan ook nadelen. De Ruyter: 'Het brengt vaak een Angelsaksische managementstijl met zich mee, gericht op prestaties en snelle transformaties. Dit kan een cultuurshock zijn voor familiebedrijven. De snelle veranderingen kunnen leiden tot onzekerheid en hoge verwachtingen, wat niet altijd aansluit bij het tempo en de visie van ondernemers.'

Daarnaast brengt private equity een hoger risico mee, stelt de bankier. 'Hoewel de investeringen bijdragen aan groei, is de financiële druk soms onvoorspelbaar en kunnen bedrijven in moeilijkheden komen als verwachtingen niet worden waargemaakt.'

Conclusie van de bijeenkomst is dat de sector klaar is om met private equity groei te faciliteren. Voorwaarden voor succes zijn zorgvuldige afstemming van de verwachtingen en flexibiliteit van beide kanten.