Hoge melkprijs versluiert flink gestegen kosten melkveebedrijf

In het bedrijfsleven is de zogeheten EBITDA van belang: de inkomsten van een bedrijf voor aftrek van rente, belastingen en afschrijvingen. Het is de maatstaf voor de operationele winstgevendheid van een bedrijf. Deze staat los van de financieringsstructuur, belastingregimes of boekhoudkundige beslissingen over afschrijvingen.

Vertaald naar de melkveehouderij is de gemiddelde EBITDA bij klanten van Flynth nu 22 cent per kilo melk. Dat is 10 cent hoger dan zo'n vijf jaar geleden. Dit is grotendeels te danken aan de goede melkprijs Want de bruto geldstroom steeg de afgelopen vijf jaar ook met 10 cent per kilo melk. 'Ofwel: de goede melkprijs zorgt ervoor dat er nu op de melkveebedrijven geld kan worden verdiend', zegt Scholte.

Flinke reserveringscapaciteit

De reserveringscapaciteit – de ruimte voor het uitvoeren van de jaarlijkse vervangingsinvesteringen en aflossingen – verdubbelde gemiddeld van 6,5 cent naar 13 cent per kilo melk. Daarbij groeit het gemiddelde melkveebedrijf in omvang met twee ton melk naar zo'n 1,2 miljoen kilo melk. Dus per gemiddeld bedrijf steeg de reserveringscapaciteit van 65.000 euro naar 156.000 euro voor een gemiddelde melkveehouderij, met dank aan de goede melkprijs.

Samen met de stijging van de de omvang van de melkproductie groeide het aantal melkkoeien naar 124 per bedrijf. Het grondgebruik groeide met 6 hectare naar gemiddeld 61 hectare per bedrijf.

Het melkproductieniveau per koe steeg met 200 kilo naar bijna 9.300 kilo melk per koe per jaar. Het krachtvoerverbruik per 100 kilo melk steeg daarbij licht. Het vervangingspercentage steeg ook iets. Aandacht voor efficiëntie blijft dan ook geboden. Wel blijft de melkproductie per kilo fosfaatrecht onveranderd: 176 kilo melk.

Jaarlijks 1 cent extra aan kosten

De hogere melkprijs zorgt voor hogere saldo's, de opbrengsten minus toegerekende kosten. Die hogere saldo's versluieren volgens Scholte dat de toegerekende kosten voor melkproductie in vijf jaar stegen van 17 naar 22 cent. Dat is elk jaar 1 cent extra.

Maar ook de vaste kosten stegen in dezelfde periode met 5 cent. De kosten voor onroerend goed en kosten voor machines stegen daarbij elk ongeveer even hard. De bewerkingskosten – de kosten voor betaalde arbeid, loonwerk en machines – stegen van 1.400 euro naar 1.900 euro per hectare, een stijging van 100 euro per hectare per jaar. Op bedrijfsniveau heeft een gemiddeld bedrijf in een periode van vijf jaar dus bijna 40.000 euro extra uitgegeven aan bewerkingskosten.

Kritieke melkprijs stijgt 10 cent

In combinatie met de gestegen financieringslasten is de kritieke opbrengstprijs voor de melk in vijf jaar tijd dan ook gestegen van gemiddeld 37 cent naar 47 cent per kilo melk. Maar de gemiddelde melkveehouder bestaat natuurlijk niet, waarschuwt Scholte. 'Er zijn in de praktijk grote verschillen tussen individuele melkveebedrijven. Dat geldt voor de hiervoor genoemde reserveringscapaciteit en voor de kritieke opbrengstprijs, dat is de prijs die nodig is om alle uitgaven te dekken.'

Bij 53 procent van de melkveebedrijven moet de melkprijs hoger zijn dan 47 cent per kilo om alle uitgaven precies te dekken. Bij 26 procent van de bedrijven is de kritieke opbrengstprijs meer dan 51 cent, dus moet de melkprijs boven de 51 cent liggen.

Voor mestafzet en rente kijkt Flynth met name naar de ontwikkelingen van de afgelopen twee jaar. Voor mest zijn de kosten met 2 cent per kilo melk gestegen in die twee jaar tijd. De rentekosten gingen ook flink omhoog, ze laten in deze periode een stijging zien van 1,5 cent per kilo melk.

Ruim 1.000 euro per week meer kosten

Mede hierdoor ligt de gemiddelde kostenstijging over de afgelopen twee jaar op 5,5 cent per kilo melk. Dat is een kostenstijging van ruim 500 euro per koe. Bij een gemiddelde bedrijfsomvang van 1,2 miljoen kilo melk betekent dat een bedrag van 66.000 euro per jaar. 'Dat is meer dan 1.000 euro per week', aldus Scholte. 'Ter verduidelijking: bij 4 procent rente en dertig jaar aflossen, betekent zo'n bedrag van 66.000 euro dat een melkveebedrijf via een langlopende financiering ongeveer 900.000 euro minder kan lenen.'

Melkveehouders moeten zich volgens de Flynth-sectorleider daarom de vraag stellen of de melkprijs de gestegen kosten wel blijft opvangen. Gezien de dalende melkprijzen is dat een actuele vraag. Alle melkveehouders zouden volgens Scholte moeten weten wat hun kritieke melkprijs is en waar mogelijkheden liggen om die te verlagen.