Daily Fresh Radish focust op dicht op de markt telen en leveren

Het is rustig in de kas van Daily Fresh Radish in het Zuid-Hollandse Naaldwijk. Maar om daar te komen, moet je eerst door een grote schuur. Daar kieperen machines kratten met radijs om in het water, ratelen kratjes over lopende banden en vouwen inpaklijnen zakjes om bosjes radijs heen. Het is een drukte van jewelste. John Grootscholten: 'Ja, het is hier vaak druk. Maar ik zie aan de gezichten dat ze alles goed aan kunnen, dus het gaat nu prima.'

De broers John en Dennis Grootscholten zijn opgegroeid op een chrysantenkwekerij. Ze hebben allebei stage gelopen bij een radijskweker en daarna besloten met deze teelt verder te gaan. John Grootscholten: 'Het was bij ons thuis altijd druk, druk, druk en wij dachten met radijs een rustigere bedrijfsvoering te krijgen. Maar met jaarrondlevering en vaak lastminutebestellingen is het toch meestal weer alle hens aan dek.'

De planning van de teelt is de leidraad. Vaak kan er wat extra worden geoogst. Maar omdat de kas niet is belicht, volgt de productie voornamelijk de natuur.

Radijs wordt in Nederland met name onder glas, maar wel in de grond en in principe jaarrond geteeld. In de zomer is er in Duitsland ook veel buitenteelt. Nederlandse telers houden in hun kassen de grond gezond met jaarlijks stomen en de toevoer van organische mest en humus. Lichte gronden hebben de voorkeur in verband met ongestoorde groei en het gemak van oogsten. De oogst gebeurt machinaal. De sterkere rassen zijn daarop geselecteerd.

In de hoge, lichte kas van Daily Fresh Radish is het ten opzichte van de hectiek in de schuur rustig. Er is 's nachts en 's ochtends geoogst en er wordt elke dag gezaaid. 'Dat heeft te maken met de planning. Wij oogsten zo'n 4.000 vierkante meter per dag. Maar in de winter duurt een teelt tot wel elf weken. In de zomer kan de radijs al met drie weken klaar zijn. We zijn blij met het hoge aantal lichturen dit voorjaar. De kwaliteit van de radijs is super en dan is het prettig werken', vindt de ondernemer.

Voor op de planning

Door de gunstige omstandigheden is de teelt de afgelopen weken versneld en lopen de kwekers vooruit op de planning. 'Gelukkig wordt er met mooi weer ook meer salade gegeten. Dat is een belangrijke afzetmarkt voor radijs', legt Grootscholten uit. Hij vertelt dat hij moet glimlachen om de reclame van Albert Heijn met 'Ha, er zijn weer Hollandse radijsjes!', terwijl Daily Fresh Radish jaarrond aan de Nederlandse retail levert.

Het lijkt geen moeilijke teelt; zaaien in veertien rijtjes in de grond, water geven van bovenaf en tot ongeveer acht keer per jaar mechanisch oogsten met machines. Maar ook deze teelt kent uitdagingen. Een goede radijs heeft een gladde huid, is hard en vol. Het blad is sterk en niet te lang, om mechanisch oogsten mogelijk te maken. Radijs is een gevoelig product. Het blad kan te lang of te slap worden, de knol kan scheuren of hol worden.

Om dat probleem te ondervangen, wisselen de rassen elkaar in een hoog tempo af. Grootscholten: 'Over het jaar heen gebruiken wij vijf verschillende rassen. Ieder ras presteert het beste in een bepaalde periode. Op dit moment is er nog geen ras dat we jaarrond kunnen telen. We doen daarom ook veel proeven met nieuwe soorten.'

De teler doet rassenproeven deels zelf, omdat er weinig veredelaars wedijveren voor dit kleine gewas. Hazera is de grootste kweker. Alle rassen bij Daily Fresh Radish komen via dit zaadbedrijf. Maar Grootscholten zou graag meer keuze in veredelaars hebben. 'Als er meer zaadbedrijven zouden zijn, is er waarschijnlijk meer beschikbaar zaad en meer keuze in rassen.' Bovendien verwacht hij dan wat prijsconcurrentie en meer zekerheid van zaadproductie.

Dirk-Jan Polak, salesmanager Hazera Benelux van radijs, erkent de verantwoordelijkheid van de veredelaar en zegt ernaar te streven om zaden betrouwbaar te leveren. 'Wij leveren elk jaar zaaizaad van meer dan twintig verschillende variëteiten voor verschillende regio's.'

Nieuw zomerras

Grootscholten heeft proeven gedaan met een nieuw zomerras dat Hazera deze zomer introduceert. Polak: 'Zonella F1 is een ras dat ondanks hoge lichtintensiteit niet te veel blad maakt. Het behoudt intern zijn witte kleur en is milder van smaak.'

De ondernemer geeft aan lang op zoek te zijn geweest naar een geschikt ras voor deze moeilijke periode. 'Wij hebben een heel team voor de veredeling van radijs. Onze inzet voor de 80 hectare glasteelt in Nederland is naar verhouding groot. In totaal zaaien de Nederlandse telers jaarrond 780 hectare radijs. Daarvoor gebruiken ze 2,5 miljoen zaadjes per hectare.'

Niet alleen de rassen, maar ook de smaak verandert gedurende het jaar. 'De radijs is nu op z'n lekkerst', stelt Grootscholten. 'In de winter maakt radijs minder mosterdolie aan dan in de zomerperiode. Mosterdolie geeft die speciale scherpe smaak. Dat is juist typerend en afwijkend van andere snackgroenten. Wij merken dat zonder die scherpe smaak radijs steeds meer in trek komt als variatie in snackgroenten in een puntzakje of een klein bakje.'

De oogstmachine heeft de radijs letterlijk voor het oprapen uit de zachte grond. De geoogste radijs belandt bij Daily Fresh Radish in containers die automatisch naar de schuur rijden. Daar kiepert het systeem de container om in een grote waterbak. De radijs blijft drijven, het meeste zand spoelt er in de waterbak af. Uit de waterbak komen de bosjes in diverse maten plastic kratjes. Alle radijs voor de verpakking in zakjes van folie wordt eerst een nacht gekoeld en gedroogd in een koelcel.

Grootscholten: 'Veel radijs gaat in zo'n flowpack-zakje. Als er dan nog water op het blad of de radijs zit, lekt dat daarin. Ze moeten dus goed droog zijn.' Om een idee te geven: op 15 april heeft het bedrijf zesduizend kistjes geproduceerd. Dat zijn 72.000 bosjes van achttien radijsjes.

De meeste werkzaamheden gaan machinaal, maar de speciale soorten worden met de hand geoogst en gebost. Die specialiteiten zijn gemengde bosjes met rode, witte en paarse kleuren, witpunten – een grote rode radijs met een witte punt – en ijspegeltjes die lijken op kleine rettich. 'Ons uitgebreide assortiment trekt extra klanten', verklaart de teler.

Radijs valt wat betreft de middelentoelatingen in de groep van de brassica's. Veel van deze soorten worden als koolgewas buiten in de vollegrond geteeld. De middelen zijn lang niet altijd ook onder glas toegestaan. Dankzij de korte teelt zijn ziektes en plagen niet het grootste probleem, maar valse meeldauw en stromijt liggen altijd op de loer. De toegestane middelen verdwijnen op termijn, verwacht Grootscholten.

Nog niet zonder chemie

'Er is niets mooiers om dan te kunnen vertellen dat je alles biologisch doet. Maar koolvlieg en rhizoctonia moet je direct aanpakken als je die vindt, want deze pathogenen kunnen razendsnel veel schade veroorzaken en dan is de radijs onverkoopbaar. Door de korte teelt is het moeilijk om biologische gewasbescherming in te zetten. We kijken nu naar plantversterkers en we brengen veel organische stof in de bodem. Maar zonder chemie kunnen we nog niet', benadrukt de ondernemer.

De broers hebben de taken verdeeld. Dennis Grootscholten is verantwoordelijk voor de teelt, oogst, techniek en certificering. John Grootscholten deed eerst ook de verkoop, maar richt zich nu op de mensen op de werkvloer en het werk in de schuur. Rik Hofland doet nu de verkoop en John Grootscholten ondersteunt hem daarbij. Tijdens het interview kwamen er vijf bestellingen binnen die allemaal dezelfde dag nog moesten worden geleverd. Het is een keuze om zo dicht op de markt te zitten.

De ondernemers werken met een veelvoud aan dag-, week- en periodeafspraken voor steeds andere prijzen. Dat levert wat extra op, maar volgens John Grootscholten geeft het ook veel hectiek. Met hun bedrijfsstrategie lijkt de bedrijfsvoering van Daily Fresh Radish verdacht veel op die van het ouderlijke chrysantenbedrijf, terwijl de broers dat juist dachten te ontlopen met radijs.