Leghen steeds duurzamer naar 120 weken

Achtergrond Pluimvee John Lamers 05 feb 2024 om 13:00uur

De productie van eieren door leghennen wordt steeds duurzamer. Door de betere genetische aanleg, de goede opfok en een gericht voedingspatroon in de gehele legperiode komt een leeftijd van 120 weken inmiddels in beeld.

Er zijn al veel legbedrijven waar de hennen tot een leeftijd van ruim 100 weken goed blijven produceren. Een eerste bedrijf heeft zelfs al een leeftijd van 117 weken bereikt, met een productie van 592 eieren. Het doel om een leeftijd van 120 weken en 600 eieren te bereiken, was onderwerp van gesprek op de studieavond van AgruniekRijnvallei op dinsdag 16 januari. Daar werd duidelijk dat dit haalbaar is met een gezamenlijke inspanning van de pluimveehouder, opfokker, fokkerijorganisatie en voerleverancier.

Goede prestaties starten met hennen die in staat zijn tot een lange legperiode. ‘Dat lijkt voor een fokkerijorganisatie tegenstrijdig', zegt Teun van de Braak van Hendrix Genetics. 'Bij een korte legperiode verkopen we immers meer kuikens. Maar voor de duurzaamheid van de legsector is een langere legperiode van belang. De witte hen scoort hierbij het beste.'

Voor een lange legperiode is de opfok een eerste belangrijke stap. In Nederland, België en Duitsland gebeurt dit in nauw overleg met de fokkerijorganisatie. Daarom bevindt 90 procent van de koppels met meer dan 500 eieren per ophokhen zich in deze landen. Tijdens de opfokperiode worden eerst vooral de organen aangelegd, daarna de spieren en het skelet en vervolgens het legapparaat. Tijdens de opfok is ook een goed vaccinatieprogramma nodig om de gezondheid van de hennen te waarborgen.

De huidige legrassen kunnen hun piekproductie zeer lang volhouden

Jeffrey de Rooij, specialist pluimvee bij AgruniekRijnvallei

Een gericht voedingspatroon is in de opfok daarom essentieel. De eerste tien weken staat de ontwikkeling van de hen zelf centraal. Om bijvoorbeeld de darmgezondheid te ondersteunen, bevatten de opfokvoeders van AgruniekRijnvallei extra prebiotica, probiotica en fytogene producten. 'Het eiwit in het voer is goed verteerbaar, zodat de jonge hennen niets tekortkomen’, weet specialist pluimvee Jeffrey de Rooij van AgruniekRijnvallei.

Het goed verteerbare voer, inclusief darmondersteuning, blijft nodig in de weken daarna. Dan krijgen de hennen te maken met entreacties. Na week 14 is het belangrijk dat het voer voldoende vezels bevat. Dit zorgt voor een goede voeropnamecapaciteit. Ook wordt het voer vanaf dat moment afgestemd op de ontwikkeling van het legapparaat.

Lichte hennen

Volgens pluimveespecialist Jan van Os van AgruniekRijnvallei is het zeer belangrijk om het aandeel lichte hennen zo klein mogelijk te houden. 'Die hebben een negatieve invloed op de legpersistentie. Dat is een dilemma. Je wil dat de hennen genoeg vlees aanzetten voordat het legapparaat wordt gevormd. Als de kippen beginnen met leggen, remt dat de vleesaanzet.'

Om het aandeel lichte hennen laag te houden, adviseert hij om er na opzet van de jonge hennen voor te zorgen dat de wateropname zo snel mogelijk stijgt naar 100 milliliter en de voeropname naar 75 tot 80 gram. Dan kunnen de hennen met 80 tot 100 gram per week groeien.

Belangrijk is om niet te snel te beginnen met lichtstimulatie. Bij witte hennen kan dat beter niet voordat ze 1.300 gram wegen. Bij bruine hennen is die grens 1.500 gram. 'Dat is zeven tot veertien dagen na opzet, wacht dat af', adviseert Van Os.

De hennen beginnen rond week 19 à 20 te leggen en stijgen snel naar hun piekproductie van 97 tot wel 98 procent. 'De huidige legrassen kunnen die piekproductie lang volhouden. Daarom moet je tot week 35, of soms zelfs tot week 40, doorgaan met voer afgestemd op de piekproductie. Te vroeg afbouwen is niet gewenst’, aldus De Rooij.

De ontwikkeling van het lichaamsgewicht is in alle fases belangrijk. Van Os: ‘Hennen moeten blijven groeien.’ Bij opzet op 17 weken moet een witte hen 1.200 gram wegen en een bruine hen 1.400 gram. Op 25 weken is 1.600 gram voor een witte hen gewenst en 1.800 gram voor een bruine hen. Daarna moet dat gewicht langzaam stijgen naar 1.700 gram voor een witte hen en 1.900 gram voor een bruine hen.

• Lees ook: Tot Pasen blijft vraag naar eieren hoger dan aanbod

Ook na die 40 weken is een lichte groei van belang om de maximale legpersistentie te bereiken. In ieder geval mag het gewicht van de hennen niet zakken. Om hier zeker van te zijn, adviseert de pluimveespecialist van AgruniekRijnvallei om de hennen geregeld te wegen.

Verwerkt dierlijk eiwit

Qua voersamenstelling behoeft de aminozuursamenstelling van het voer alle aandacht, vindt De Rooij. 'Verwerkt dierlijk eiwit dat AgruniekRijnvallei gebruikt is een prima eiwitbron en zorgt voor minder pikkerij, een betere bevedering en minder uitval. Soja levert goede aminozuren, maar komt methionine tekort. Dat is wel aan te vullen met zonnebloemschroot. Belangrijk is voldoende kalk en vitamine D3 voor de schaalkwaliteit. Let wel, te veel kalk is ongewenst, omdat de maag dan minder zuur wordt en het voer minder goed verteert.'

Water is het goedkoopste voer, maar ook het belangrijkste. Een nippel moet in 30 seconden 30 tot 40 milliliter opbrengst hebben en een lekbakje is van belang vanwege de hele snavels. Een andere uitdaging is om ervoor te zorgen dat de voerbak dagelijks leeg komt. Om te voorkomen dat de bovenste voerbak niet wordt leeggegeten, is het advies om de bovenste voerlijn drie minuten eerder aan te zetten. De dominante kippen eten daar dan eerst.

Regelbare ledverlichting kan het beste ingesteld worden op warm wit licht met rood er in. 'Dat is beter voor het gedrag. Plaatselijk dimmen zorgt voor schuilplekken, komt tegemoet aan natuurlijk gedrag, zorgt voor meer rust en minder uitval.'

Levensduur bovenaan fokdoel Hendrix Genetics

Om een langere legperiode te realiseren, is de genetische aanleg van de hen een belangrijk startpunt. Volgens technisch service manager Teun van de Braak van Hendrix Genetics, het bedrijf dat rassen als Bovans, Dekalb en ISA fokt, is het streven om ervoor te zorgen dat er bij iedere nieuwe ronde hennen een week aan legperiode bij kan komen. Om het fokdoel van een zo hoog mogelijk aantal eerste soort eieren per ophokhen te bereiken, let het pluimveefokbedrijf op een flink aantal eigenschappen. Zo is het voor een lange legperiode onder andere van belang dat de hen voldoende reserves heeft om vrijwel dagelijks een ei te kunnen produceren. Om dit te bereiken, heeft Hendrix Genetics tien jaar geleden besloten dat het gewicht van de hennen niet meer verder omlaag mag.Ander belangrijk aandachtspunt is het eigewicht. Het is volgens Van de Braak in ieders voordeel als de curve zo vlak mogelijk blijft na het bereiken van het gewenste gewicht. Dat is beter voor de schaalsterkte, waardoor de hen langer eerste soort eieren kan leggen. Ook selecteert het fokbedrijf specifiek op schaalsterkte dat een optimum heeft. Voor een goede levensproductie is het verenkleed belangrijk. Hoe beter het verenkleed, hoe lager de uitval en hoe minder warmte de hen verliest. Daarmee verbetert de voerconversie. Efficiënt voergebruik staat hoog op de agenda van de fokkerij. Daartoe krijgen de zuivere lijnen, die aan de basis staan van de verschillende legrassen, een schrale zak voer te vreten, met nauwelijks additieven en veel bijproducten. Daardoor zijn de hennen bijvoorbeeld al voorbereid op voeders met minder soja.