Kritische stichting: natuur is sinds 2000 niet verslechterd maar hersteld

Dat stelt Stichting Samenleving, Landbouw en Natuur (SLN) op basis van onderzoek van Henri Prins in opdracht van SLN. Volgens SLN heeft de natuur zich sinds de eeuwwisseling goed hersteld van de klap die ze in de jaren zeventig en tachtig opliep.

Zo is sindsdien de stikstofemissie meer dan gehalveerd, schrijft Prins in zijn rapport. Ook zijn volgens hem vooral andere factoren dan stikstof, zoals verdroging, verantwoordelijk voor de achteruitgang van de 12 procent soorten waarmee het niet beter gaat.

Het SLN-onderzoek baseert zich naar eigen zeggen op analyse van gegevens van natuurorganisaties. Van 521 essentiële flora- en faunasoorten is in beeld gebracht hoe zij zich hebben ontwikkeld en in hoeverre stikstof een rol heeft gespeeld wanneer soorten in verspreiding zijn afgenomen.

Verrassende resultaten

De stichting noemt de resultaten hiervan 'verrassend'. Zo is de stikstofemissie van de landbouw sinds 1990 met ruim 60 procent teruggebracht en is geen enkele van de onderzochte habitatsoorten verdwenen. Wel zijn er vier teruggekomen.

Ook speelt stikstof niet of niet meer de hoofdrol bij de achteruitgang van soorten, concludeert Prins. 'Deze plaats is ingenomen door andere drukfactoren, vooral verdroging.' Ook hebben stikstofgevoelige planten en mossen zich significant beter ontwikkeld dan stikstofminnende soorten.

SLN zegt, zoals de naam al impliceert, te streven naar een goede balans tussen samenleving, landbouw en natuur. De stikstofwet staat dit doel in de weg, vindt de stichting. 'Het is duidelijk dat deze wet leidt tot polarisatie in de samenleving en het is onduidelijk in hoeverre zij bijdraagt tot een significante verbetering van de natuur', meldt SLN in een toelichting op het onderzoek.

De stichting is dan ook opgericht om het fundament onder de stikstofwet boven tafel te krijgen en beweringen van betrokkenen als politici, beleidsmakers en onderzoekers te onderwerpen aan een feitelijke analyse.

Niet op omvallen

Zo concludeert SLN dat onze natuur niet op omvallen staat, zoals volgens de stichting vaak wordt beweerd. 'Deze is juist bezig met een krachtig herstel ten opzichte van de jaren tachtig toen veel soorten waren afgenomen. Dat geldt in zijn algemeenheid voor vaatplanten, reptielen, amfibieën, zoetwatervissen en zoogdieren. Relatief minder goed gaat het met bijvoorbeeld broedvogels en vlinders.'

SLN benadrukt er niet voor te pleiten om Nederland te vrijwaren van natuuronderhoud en -herstel. 'Wel is het gerechtvaardigd dat nuance wordt betracht ten aanzien van de omschrijving van de status van de natuur en de rol van de diverse invloedsfactoren op de natuur. Het belang van stikstof wordt in de politiek en in door haar voorgestelde maatregelen duidelijk overschat. De instandhoudingsplicht opgelegd vanuit de EU wordt door een deel van de Nederlandse juristen zo geïnterpreteerd dat alle risico's op vermindering uitgebannen zouden moeten worden. Het rapport constateert dat dit onmogelijk is.'