LTO en Vavi: impact gewaslijst enorm voor aardappeltelers op zand- en löss

Volgens Middag heeft de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (Vavi) regelmatig onderbouwing aangeleverd bij het ministerie van LNV om consumptieaardappelen op de winterteeltenlijst te krijgen. Dat mocht niet baten.

‘Ook hebben we een alternatief voorstel ingediend, maar daar is niets mee gebeurd', zegt Middag. 'Dit besluit gaat het doel om de waterkwaliteit te verbeteren niet bereiken. Zo blijkt uit onderzoek dat in oktober meer stikstof wordt vastgelegd in de knol dan een vanggewas in de hele winter kan opvangen.’

Stikstofgebruiksnorm

Het beleid dat samenhangt met het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn leidt er volgens de Vavi-directeur toe dat het gros van de aardappeltelers op zand- en löss wordt gekort op de stikstofgebruiksruimte in het volgende teeltjaar. ’70 procent van de aardappelen zit niet voor niets in oktober nog in de grond. Vóór 1 oktober zijn de aardappelen nog onvoldoende rijp. Ook hebben akkerbouwers te weinig rooicapaciteit om vroeger te oogsten en daarbij zijn de opslagruimte en verwerkingscapaciteit vaak te beperkt.’

Evenhuis heeft een groot akkerbouwbedrijf in het Overijsselse Giethoorn en oogst slechts 10 tot 15 procent van zijn consumptieaardappelen vóór 1 oktober. 'De aardappelen zijn niet eerder klaar om geoogst te worden. De bewaarbaarheid is dan niet goed en de zetmeelverdeling in de knol niet optimaal. Bovendien nemen aardappelen stikstof op zolang ze groen zijn.'

De LTO-bestuurder denkt net als Middag dat veel aardappeltelers op zand- en löss zullen worden gekort op hun stikstofgebruiksruimte in het volgende teeltjaar. 'Dat gaat groei en dus opbrengst kosten', voorziet Evenhuis.

Het LNV-ministerie rekent de volgende kortingen op de stikstofgebruiksnorm bij inzaai van een vanggewas na 1 oktober:
• inzaai vanggewas vanaf 2 oktober tot en met 14 oktober: 5 kilo stikstof per hectare;
• inzaai vanggewas vanaf 15 oktober tot en met 31 oktober: 10 kilo stikstof per hectare;
• inzaai vanggewas vanaf 1 november: 20 kilo stikstof per hectare.

40.000 hectare op zand- en lössgrond

Middag meldt dat ruim 40.000 hectare van de Nederlandse consumptieaardappelen op zand- en lössgrond wordt geteeld. ‘Juist deze ondernemers willen het liefst afland aan verwerkers leveren. De betreffende akkerbouwers zijn niet ingericht op het bewaren van aardappelen.’

De Vavi-directeur heeft het ministerie van LNV gevraagd om een exacte onderbouwing van het besluit. ‘Het is hoe dan ook niet goed voor het vertrouwen in de overheid. Maandag hebben we nog lang om tafel gezeten met landbouwminister Piet Adema en hadden we nog goede hoop. Dit komt binnen als een donderslag bij heldere hemel.’ Eerder rekende Vavi al uit dat het de verwerkende industrie 1,5 miljard euro gaat kosten voor alle investeringen in verwerking en opslag om de aardappelen vóór 1 oktober te verwerken.

Ook LTO gaat actie ondernemen. 'We gaan zeker lawaai maken', zegt Evenhuis. 'Op deze manier, noem het kalenderlandbouw, wordt het steeds lastiger goede gewassen te telen. De Nederlandse en Belgische fritesindustrie is heel groot, het zou krankzinnig zijn om aardappelen uit bijvoorbeeld Duitsland en Frankrijk te halen om de verwerkers aan de praat te houden.'