De kloof tussen boeren, burgers en politiek is zeer groot

Boeren en burgers voelen een grote afstand tot elkaar, maar vooral ook tot de politiek. Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwe Oogst en het Algemeen Dagblad onder bijna tweeduizend mensen. Meer dan de helft van de burgers en meer dan 70 procent van de boeren vinden het verkleinen van de kloof een belangrijk thema voor de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart.

Bijna 60 procent van de burgers ervaart een kloof tussen stad en platteland. Bij de boeren ruim 85 procent. De kloof wordt op veel onderwerpen meer gevoeld door boeren en tuinders dan door burgers. Dat geldt voor klimaatverandering, stikstof, natuurbescherming, de wolf, vlees eten en de media. Burgers maken zich daarentegen meer zorgen om de oplopende energieprijzen en immigratie. 46 procent van hen vindt dat ze ertoe doen. Bij de boeren is dit 28 procent.



Boeren en burgers voelen vooral een enorme kloof tussen de politiek in Den Haag en de gemiddelde Nederlander, dan wel het platteland. Vooral bij boeren en tuinders wordt deze scheiding erg gevoeld.

Het kabinet, politici en de verharding van het politieke debat in de Tweede Kamer worden door een ruime meerderheid van zowel burgers als boeren gezien als factor die de kloof vergroot. De media en sociale media worden ook genoemd als belangrijke reden. 63 procent van de burgers en bijna 84 procent van de agrariërs vindt dat sociale media de polarisatie vergroten.



29 procent van de burgers vindt dat protesterende boeren de kloof tussen Nederlanders vergroten. Daarvan komt 42 procent uit een dichtbevolkt gebied. Mensen uit de stad lijken dus relatief vaak naar de protesterende boeren te wijzen. 73 procent van de burgers vindt dat de kloof groter is geworden sinds de start van de boerenprotesten in oktober 2019. Bij agrariërs is dit 41 procent.



Om de kloof te dichten, moet de politiek beter luisteren naar de zorgen op het platteland: 97 procent van de boeren en 81 procent van de burgers zijn het daarmee eens. Boeren en tuinders hebben nagenoeg geen vertrouwen meer in de Haagse politiek. Provinciale en gemeentelijke beleidsbeslissers komen er beter vanaf.

Vooral boeren en tuinders zien de landelijke politiek niet meer zitten. Krap 6 procent is daar nog positief over, bij de burgers is dat nog bijna een kwart. Volgens een van de respondenten is er ‘enorme haat van diverse politici tegen de agrarische sector, onder het mom van stikstof en klimaat’.


Provinciale verkiezingen

Uit het onderzoek blijkt dat hoe dichter de politieke beslissers bij de mensen zitten, hoe meer het geloof in die politici toeneemt. Van de boeren en tuinders heeft ruim 13 procent vertrouwen in hun provinciale volksvertegenwoordigers, bij de gemiddelde Nederlander is dat bijna een kwart. In dat licht is het interessant hoe de twee doelgroepen die in het onderzoek zijn benaderd denken over de komende provinciale verkiezingen.

Driekwart van de boeren en tuinders vindt het verkleinen van de kloof een belangrijk thema, tegen iets meer dan de helft van de burgers. 71 procent van de agrariërs geeft aan dat bewuster stemmen tijdens de Provinciale Statenverkiezingen kan helpen bij het dichten van de kloof. Bij de burgers is dat 56 procent. In de gemeentepolitiek heeft bijna een kwart van de agrariërs vertrouwen, bij de burgers gaat het om ongeveer een derde.



De meerderheid van de boeren en burgers ervaart regelmatig een kloof. Maar er is ook brede steun voor oplossingen om deze te dichten. Het politieke debat moet anders worden gevoerd, meer gericht op inhoud en minder op de persoon, reikt 89 procent van de agrariërs als mogelijkheid aan om de kloof te verkleinen. 80 procent van de burgers omarmt deze oplossing.

Dat boeren en tuinders moeten stoppen met protesteren ziet slechts 12 procent van de agrariërs als oplossing. Ruim een derde van de burgers vindt juist wel dat dit een mogelijkheid is om de kloof te dichten.


Minder klagen

Meer dan driekwart van de boeren vindt dat burgers minder moeten klagen over de negatieve invloed van boeren op natuur en klimaat. Opvallend is dat meer dan de helft van de burgers dit ook vindt.

Op de vraag ‘Tot wie ervaart u een kloof?’, zijn het vooral de boeren die een verwijdering vaak aangeven. Zij ervaren een kloof met politici, de Randstad, stedelingen, journalisten en wetenschappers. Burgers zijn een stuk milder, al springen ‘politici’ er met 59 procent wel uit. Ook geeft de helft van de boeren aan geen vertrouwen te hebben in de banken, tegenover 32 procent van de burgers.



De burger lijkt ook iets meer bereid om over het eigen gelijk heen te stappen dan de boer. 41 procent van de burgers is het ermee eens dat ze, om de kloof te dichten, minder kunnen blijven hangen in hun eigen gelijk. 30 procent van de boeren en tuinders kan zich hier ook in vinden.

85 procent van de burgers en 94 procent van de boeren vindt dat we beter naar elkaar moeten luisteren, blijkt ook uit het brede onderzoek van Nieuwe Oogst en Algemeen Dagblad. ‘Naar mijn mening doen wij als bedrijf en persoon al deze acties al, openstaan, contact zoeken en ook luisteren naar mensen met een andere mening dan wij’, geeft een van de deelnemende boeren aan.

61 procent van de burgers vindt dat consumenten en supermarkten boeren moeten helpen, bijvoorbeeld door meer te betalen voor producten. Bij boeren is dit percentage 71.



Aan de andere kant zijn burgers het wel eens met de stelling dat boeren moeten accepteren dat Nederland te klein is voor de huidige hoge landbouwproductie en dat er ingrijpende maatregelen nodig zijn. Slechts 27 procent van de burgers is het daar niet mee eens, tegenover 67 procent van de boeren.

De politiek moet beter luisteren naar de zorgen die op het platteland leven, zegt een groot deel van de ondervraagden. Boeren en tuinders noemen dan stikstof, de wolf, klimaatverandering en natuurbescherming als hete hangijzers. Burgers maken zich meer zorgen over energieprijzen en immigratie.

Boeren en tuinders hebben nagenoeg geen vertrouwen meer in de Haagse politiek, blijkt ook uit dit onderzoek. Provinciale en gemeentelijke beleidsbeslissers komen er beter vanaf.


Ook media gewantrouwd

Boeren en tuinders keren zich niet alleen af van de landelijke politiek maar ook van de media. Driekwart zegt hier geen vertrouwen meer in te hebben. ‘De media en politici noemen alles een crisis’, vindt een ondervraagde boer. ‘Zij wijzen met een beschuldigend vingertje en verspreiden daardoor negativiteit in plaats van verbinding’.

Ook hier staan burgers er positiever in, ruim een derde heeft geen vertrouwen in de media. Boeren en tuinders ervaren meer afstand tot journalisten dan tot wetenschappers en banken.



Sociale media als Twitter en Facebook zien agrarisch ondernemers en burgers ook als veroorzaker van een kloof tussen Nederlanders. 84 procent van de boeren en tuinders is het eens met de stelling dat sociale media de kloof en polarisatie vergroten, net als 63 procent van de burgers. Ook op dit punt geldt dus dat boeren en tuinders de kloof meer voelen dan burgers.

De uitkomsten komen overeen met conclusies die het Sociaal Cultureel Planbureau eind vorige maand trok. Een ruime meerderheid van de Nederlanders maakt zich zorgen over polarisatie in politiek, media en sociale media. Ze noemen als oorzaak vooral de verslechterde omgangsvormen en verharding in het politieke en publieke debat.


Oplossingen

Zowel de agrarisch ondernemers als de burgers zien wel oplossingen om de kloof met de media te dichten. ‘Media zijn de sleutel tot verandering’, is een van de reacties. Volgens een ander wil ‘iedereen eigenlijk hetzelfde’. ‘Alleen worden de burgers tegen elkaar opgezet door de media. Kijk maar naar reclames, opinieprogramma’s, journalisten en verslaggevers die polariserende woorden gebruiken zonder dat ze het zelf door hebben.’

Negen op de tien boeren vinden dat Nederlandse media beter hun best moeten doen om de geluiden van buiten de Randstad in berichtgeving en uitzendingen te laten doorklinken. Driekwart van de burgers vindt ook dat media dat meer moeten doen.

Bijna alle boeren en zo’n 80 procent van de burgers zijn het erover eens dat mensen minder ruzie moeten maken op sociale media. ‘We zijn te veel bezig met ons eigen hachje en mening, en te weinig werkelijk geïnteresseerd in de ander’, reageert een boer. Een ander: ‘Kijk vooral naar jezelf, wat kan en wil ik doen om de kloof te verkleinen.’


Eerder onderzoek

Nog altijd kijkt de burger positiever naar de boer en tuinder dan de agrariër naar de burger, en op sommige vlakken zelfs naar zichzelf. Uit een onderzoek in 2019 van Nieuwe Oogst naar de kloof tussen boeren en Randstedelingen kwam dit ook naar voren.

Uit beide onderzoeken blijkt dat burgers boeren en tuinders belangrijker vinden dan de agrariërs zichzelf. Daar waar zij burgers vooral als wereldvreemd beschouwen en vrijwel niet zien als vernieuwend, vinden burgers boeren en tuinders helemaal niet wereldvreemd. ‘Ik denk dat de kloof kleiner is dan veel boeren denken, de bevolking waardeert de boer wel’, stelt een van de ondervraagden.


• Download de onderzoeksresultaten op nieuweoogst.nl/onderzoek



Dick Stoppelenburg
Dick Stoppelenburg © Ruben Meijerink

'Kloven? Persoonlijk zie ik ze niet zo'

‘Een kloof tussen burgers en boeren of tussen stad en platteland of tussen burgers en politiek? Persoonlijk zie ik ze niet zo’, zegt Dick Stoppelenburg (65), voormalig ondernemer uit het Gelderse Hattem. ‘Ik ken redelijk wat boeren, een vriend van mij is melkveehouder in Noord-Holland. Wat ik zie is dat mensen meestal naar consensus zoeken. Over heel veel zaken is er best brede overeenstemming.’

Stoppelenburg vindt het dan ook lastig om beroepsgroepen of inwoners in groepen in te delen. ‘Daarbinnen is veel diversiteit.’


Bureaucratie en procedures

Kloven ontstaan volgens Stoppelenburg doordat Nederland onvoldoende in staat is problemen op te lossen of tot oplossingen te komen. ‘Er kan niets omdat we vastlopen in bureaucratie en procedures. Alles is doodgeregeld. Daardoor ontstaat ontevredenheid.’

Daarnaast mag volgens de ex-ondernemer iedereen zijn zegje doen over alles. ‘Het laatste procent van de bevolking dat ergens tegen is, kan eindeloos traineren. We hechten te veel waarde aan het belang van de minderheid.’

Stoppelenburg is actief op het gebied van energie en duurzaamheid. Hij heeft landbouwgrond gekocht via Land van Ons. ‘Ik zie daar enthousiaste ondernemers die het duurzamer doen.’



Rebecca Steinbusch-Lacroix
Rebecca Steinbusch-Lacroix © Twan Wiermans

'Burger mag zich meer in ons verdiepen'

Boerin Rebecca Steinbusch-Lacroix (43) in het Limburgse Sint Geertruid valt het op dat burgers en boeren vaak langs elkaar heen praten als het over de land- en tuinbouw gaat. ‘Het lijkt wel of mensen niet naar anderen kunnen of willen luisteren, het zwart-wit zien en niet het grijze vlak ertussenin.’

Zelf startte Steinbusch met educatieactiviteiten waarbij basisscholieren uit de regio een rondleiding kunnen krijgen op het bedrijf. ‘Ik probeer op die manier de kloof tussen burgers en boeren wat te dichten.’


Belangstelling voor sector

Ze zegt er gelijk bij dat het in haar directe omgeving wel meevalt met de verschillen in inzicht over de landbouw. ‘Het is meer de belangstelling voor onze sector die mij dan tegenvalt. Je moet er hard aan trekken om mensen naar je bedrijf te krijgen.’

En het wordt anders als je wat verder van je directe omgeving af komt, merkt Steinbusch. ‘Bij de gesprekken met de gemeente over de bouw van een nieuwe stal ging het al snel over hoe die er aan de buitenkant uit komt te zien.’

De sector doet zijn best zich aan te passen aan maatschappelijke eisen, stelt ze. ‘Maar burgers kunnen zich best wat meer in ons verdiepen. Ze lijken er geen reden voor te hebben, zolang goed voedsel vanzelfsprekend blijft.’



Leah van Zeeland
Leah van Zeeland © ©Studio Kastermans/Danielle van

'Meer openstaan voor elkaar helpt'

Leah van Zeeland (25) woont in hartje Amsterdam, in de volkswijk De Jordaan. Ze groeide op in Wijchen, bij Nijmegen. ‘Na de middelbare school wilde ik naar de grote stad, iets nieuws ontdekken.’ Al snel zag ze verschillen. ‘In de stad ben je heel anoniem, het maakt niet uit hoe je eruit ziet en wat je doet, niemand kent elkaar.’

Van Zeeland ervaart een kloof tussen haar generatie en die van haar ouders. ‘Van mijn generatie wordt gedacht dat wij alles gemakkelijk voor elkaar krijgen en er minder hard voor hoeven te werken.’


Zingeving

Dat vindt ze niet terecht. ‘Wij hebben meer mogelijkheden, maar de werkdruk ligt wel hoog. We zijn op zoek naar zingeving en willen iets doen wat echt bij ons past en zo bijdragen aan de maatschappij.’ Van Zeeland werkt voor een stichting tegen onlinekindermisbruik. ‘Ik haal er veel voldoening uit.’

Om elkaar beter te begrijpen, zouden mensen meer open moeten staan voor elkaar, vindt ze. ‘Sociale media bemoeilijken dat alleen maar. Het is heel makkelijk om anoniem van alles naar elkaar te schreeuwen. Het zou beter zijn als mensen het hele verhaal horen, zonder gelijk met een oordeel te komen. Dat probeer ik ook te doen.’

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Woensdag
    17° / 8°
    20 %
  • Donderdag
    13° / 7°
    20 %
  • Vrijdag
    12° / 7°
    70 %
Meer weer