Prijsval zuivel en gewassen slaat gat in boerenvertrouwen

De Agro Vertrouwensindex van Wageningen Social & Economic Research (WSER) zakte met 3 punten naar een score van 6. In de biologische sector was de daling milder, terwijl ondernemers in de intensieve veehouderij juist iets positiever werden. In de tuinbouw bleef het sentiment vrijwel onveranderd.

In de melkveehouderij is de stemming opvallend dubbel. Hoewel melkveehouders de huidige bedrijfssituatie nog positief beoordelen, is de blik op de toekomst fors negatiever. Volgens onderzoeker Jakob Jager van WSER profiteren melkveehouders nu nog van gunstige factoren als een hoge melkprijs, dalende rente en positieve mestafzetkosten. Maar vooruitkijkend overheersen zorgen.

De verwachting voor over twee à drie jaar zakt met 14,9 punten voor het eerst sinds eind 2024 onder nul. Jager wijst op een groeiende mondiale melkproductie en geopolitieke spanningen. Door handelsconflicten tussen China en de Verenigde Staten (VS) is export minder zeker. Tegelijk kan een toekomstig handelsakkoord ertoe leiden dat Europa meer Amerikaanse zuivel moet importeren, mogelijk zonder beschermende tarieven. 'Dat drukt op de melkprijs', aldus Jager.

Het gunstige weer in belangrijke productieregio's als Nieuw-Zeeland, de VS en Zuid-Amerika zorgt ook voor een stijgend aanbod. Binnen Europa blijft de aanvoer stabiel, maar dat biedt volgens Jager weinig tegenwicht aan de internationale druk op de markt.

Scherpe prijsdalingen akkerbouw

Voor het eerst sinds 2022 staat het vertrouwen onder akkerbouwers weer in de min. Vooral de beoordeling van de huidige situatie duikt omlaag, terwijl ook het langetermijnvertrouwen licht daalt. De scherpe prijsdalingen bij verschillende gewassen spelen hierbij een centrale rol, zegt WSER-onderzoeker Mark Manshanden. Door hoge volumes in heel Europa staan de opbrengstprijzen onder druk, ondanks goede oogsten.

In de aardappelteelt is zelfs sprake van een recordproductie, waardoor grote voorraden ook komend seizoen de markt drukken. Verwerkers sturen intussen aan op een kleiner areaal voor aardappelen en suikerbieten. Maar alternatieven met vergelijkbare financiële opbrengsten ontbreken, zegt Manshanden. 'Als niemand zijn areaal aanpast, blijven boeren gevangen in dezelfde situatie. Het is in feite een 'tragedy of the commons'.'

Ook bij biologisch zet daling door

In de biologische landbouw zette de lichte daling van het vertrouwen ook door. De sector kwam 4 punten lager uit en noteert nu 15 punten, waarmee het nog steeds een van de beter scorende sectoren is. Vooral de huidige stemming verslechterde, terwijl de toekomstverwachting bijna gelijk bleef.

Volgens WSER-onderzoeker Katja Logatcheva spelen politieke onzekerheid, stijgende kosten en schaarste aan biologische mest ondernemers parten. Tegelijkertijd groeit de vraag naar biologische producten mondjesmaat, vooral via speciaalzaken en onlineverkoopkanalen.

Technologie biedt kansen, maar kleinere bedrijven hebben daar niet altijd toegang toe. Volgens Logatcheva blijft de sector op langere termijn perspectief houden door toenemend duurzaamheidsbewustzijn en stimulerende overheidspolitiek. Maar toekomstige milieu- en mestregelgeving zorgen voor een onzeker ondernemersklimaat.