Celstraffen en forse boetes in grote mestfraudezaak

De rechter houdt het agrarisch adviesbureau Bergs Advies uit het Limburgse Heythuysen en zijn vier bestuursleden verantwoordelijk voor grootschalige mestfraude. Drie bestuursleden krijgen een celstraf van achttien maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk, en het andere bestuurslid krijgt de maximale taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke celstraf van drie maanden.

Daarnaast mogen de veroordeelden drie jaar lang geen beroep in de agrarische advisering uitoefenen. Het bedrijf krijgt een geldboete van 400.000 euro, waarvan 200.000 euro voorwaardelijk. De rechtbank legt ook taakstraffen en geldboetes op aan een aantal agrariërs en hun bedrijven voor betrokkenheid bij mestfraude.

Het adviesbureau heeft in de loop van vele jaren een bedrijfscultuur ontwikkeld waarbinnen klanten werden geholpen op een manier die in strijd is met wet- en regelgeving. De ondersteuning is daarbij vaak niet zozeer gericht op naleving van die wet- en regelgeving, maar op het realiseren van de wensen van de klant, oordeelt de rechtbank. Zo werden in 2017, 2018 en 2019 diverse documenten vervalst en gebruikt om meer mestplaatsingsruimte te creëren of om meer fosfaatrechten te krijgen.

Criminele organisatie

In de ogen van de rechtbank vormden de vier bestuurders een criminele organisatie. Met hun werkwijze tastte het adviesbureau de integriteit van het systeem van regulering en toezicht doelbewust aan, op alle aspecten van de meststoffenwetgeving. Het bedrijf hield geen rekening met de schade die aan het milieu en de volks- en diergezondheid kan ontstaan door het niet naleven van de meststoffenwetgeving. Daarnaast schond het bedrijf op ernstige wijze het vertrouwen dat controlerende (overheids)instanties moeten kunnen hebben in het werk van professionele partijen, die een essentiële schakel vormen tussen agrariërs en de overheid.

De straffe straffen vallen lager uit dan de officier van justitie had geëist. Dit heeft ermee te maken dat uit het strafdossier niet blijkt dat alle bestuurders op de hoogte waren van en uitvoerend betrokken waren bij alle gevallen van valsheid in geschrifte, die door de officier van justitie zijn ten laste gelegd. Daarbij neemt de rechtbank onder meer mee dat de bestuurders waren verdeeld over twee afdelingen, de zogenaamde poten, van het bedrijf. Die poten stonden los van elkaar. Ook hadden zij ieder hun eigen expertise en gaven zij leiding aan hun eigen werknemers.

Boetes voor agrariërs

In deze strafzaak bracht het Openbaar Ministerie ook een aantal agrariërs en hun bedrijven voor de rechter. In de Gecombineerde Data Inwinning werden meer percelen opgenomen dan deze twee broers in werkelijkheid in gebruik hadden. Het betrof percelen die in eigendom waren van anderen, terwijl buiten hun medeweten hun perceel door de broers was opgegeven.

Hier werd aan een verdachte een taakstraf van 80 uur, waarvan 40 uur voorwaardelijk, en een geldboete van 15.000 euro, waarvan 5.000 euro voorwaardelijk opgelegd. Zijn broer krijgt een taakstraf van 180 uur, waarvan 60 uur voorwaardelijk, en een geldboete van 25.000 euro, waarvan de helft voorwaardelijk.

Fosfaatrechten

Een veehouder heeft cijfers over niet geleverde en daadwerkelijk geproduceerde melk. Zo wilde hij meer fosfaatrechten krijgen dan waar hij recht op had. De rechtbank legt hem een taakstraf op van 120 uur, waarvan 40 uur voorwaardelijk, en zijn bedrijf krijgt een geldboete van 20.000 euro, waarvan de helft voorwaardelijk. Een andere boer krijgt een geldboete van 2.500 euro voor het vervalsen van gegevens over zijn stallen.

De rechtbank legt ook een agrariër een geldboete op van 2.500 euro voor het vervalsen van een bouwtekening van een silo. Daarop liet hij een afwijkende inhoudsmaat vermelden om zo een langdurig vergunningstraject te voorkomen. De aannemer die de mestsilo zou bouwen, krijgt voor zijn aandeel een geldboete van 1.000 euro en zijn bedrijf krijgt een geldboete van 1.500 euro.