Is er nog uitbreidingsruimte voor de tuinbouwsector?

Achtergrond Glasgroenten Kimberly Bakker 07 okt 2022 om 11:35uur

Ongeveer 80 procent van het voedsel dat we in 2050 produceren, heeft de stad als eindbestemming. Tegelijkertijd neemt het areaal landbouwgrond af. Daarmee rijst de vraag of de tuinbouwsector in Nederland überhaupt voldoende fysieke ruimte heeft om uit te breiden. Bertram de Rooij van Wageningen University & Research schetste woensdag de mogelijkheden tijdens het Nationaal Tuinbouwcongres.

Is+er+nog+uitbreidingsruimte+voor+de+tuinbouwsector%3F

Bij het zoeken naar nieuwe fysieke ruimte voor de tuinbouwsector moeten tegenwoordig vijf speerpunten in gedachten worden gehouden: het natuurlijke systeem aan de basis, een natuurinclusieve samenleving, de circulaire economie, een adaptieve ruimtelijke inrichting en balans in water. 'Een flinke lijst. Maar als we al die zaken in ons achterhoofd houden, dan werken we toe naar een natuurlijke toekomst voor Nederland in 2120', somt De Rooij op.

Natuurlijk beseft ook hij zich dat fysieke ruimte schaars is in Nederland. Helemaal als ook nog voldaan moet worden aan alle bovenstaande eisen. 'Daarom is het zo belangrijk om de uitdagingen van vandaag om te buigen naar kansen en mogelijkheden. If you always do what you did, you will always get what you got.' Kortom: innovatie is de sleutel tot succes. De Rooij noemt daarbij als voorbeeld een agrofoodpark of een Metropolitan foodclusters. 'Een mooie manier om sectoren en kringlopen te combineren.'

Verticale landbouw

Ook verticale landbouw is volgens De Rooij een uitstekend middel voor de tuinbouwsector om te groeien. Nederland telt op dit moment zo'n tien tot twintig verticale landbouwbedrijven. Een daarvan is FutureCrops. 'Wij hebben negen verdiepingen en produceren vooral kruiden', licht Susanne Mosmans van de scale-up toe. 'Al deze verdiepingen bevinden zich in een soort doos en worden aangestuurd door middel van data.' Een ruimte-efficiënte oplossing om veel product te kunnen produceren.

Er is meer dan genoeg ruimte voor uitbreiding van de tuinbouw

Bertram de Rooij, Wageningen University & Research

Mosmans en De Rooij geven echter ook aan dat verticale landbouw nog niet op zichzelf kan staan. 'Het is een kapitaalintensieve industrie. Bij FutureCrops hebben we onze investering nog lang niet terugverdiend. En daarbij zijn we allesbehalve CO2-neutraal', geeft Mosmans aan. 'Tegelijkertijd is niet één oplossing de juiste in het wereldwijde voedselvraagstuk. Het is juist belangrijk dat open teelten, verticale landbouw en andere innovatieve bedrijfsstrategieën naast elkaar kunnen bestaan.'

Urban Greenhouse Challenge

Een ander voorbeeld dat De Rooij noemt, is de Urban Greenhouse Challenge van Wageningen University & Research. Deze challenge daagt uit om een stadslandbouwlocatie te ontwikkelen, met een indoor productiestructuur die de levenskwaliteit van de lokale bewoners aanzienlijk verbetert.

FutureCrops maakt al gebruik van verticale landbouw en teelt op negen verdiepingen. © Future Crops

Momenteel richt de challenge zich op de Amerikaanse hoofdstad Washington, maar in de toekomst zou dit ook voor wijken in Nederland kunnen gelden, stelt hij. 'Het is een mooie manier om bestaande en nieuwe gebouwen een extra functie te geven.'

Buiten de lijntjes denken

Als je buiten de lijntjes durft te denken, dan is er volgens De Rooij dus meer dan genoeg ruimte voor uitbreiding van de tuinbouwsector in Nederland. 'En dan heb ik het nog niets eens uitgebreid gehad over zachtfruit telen onder de zon, Floating Farms op de Noordzee of het experiment met onderwaterteelt dat ze in Italië uitvoeren.' Hoewel dat laatste in Nederland in zijn beleving in Nederland niet mogelijk is, geeft het wel aan dat denken in kansen een belangrijk onderdeel van ondernemerschap is geworden.