LTO: overheid verantwoordelijk als verduurzaming niet is rond te rekenen

De agrarische belangenbehartiger vraagt zich af wat deze ontwikkeling voor de transitie van de landbouwsector betekent. Politici en bestuurders hebben hoge verwachtingen, maar vergeten volgens LTO vaak de markt. 'Een bedrijfseconomisch toekomstperspectief gebaseerd op alleen hoopvolle verwachtingen komt in economisch zwaardere tijden snel tot stilstand', zegt Van der Tak.

'Boeren en tuinders zeggen al jaren: je kan niet groen doen als je rood staat. Steeds meer consumenten worden daar nu ook in de supermarkt mee geconfronteerd. Met de energierekening in het achterhoofd laten mensen toch het speciale, lokale product liggen om voor de goedkopere optie te gaan', aldus de LTO-voorman.

Dat begrijpt LTO ook wel, geeft Van der Tak aan. 'De kostenexplosie raakt immers iedereen. Bovendien zijn goedkopere opties van Nederlandse bodem ook van uitstekende kwaliteit. Maar het legt wel de vinger op de zere plek van veel van de politieke plannen van de afgelopen jaren. De overheid vraagt steeds meer, maar vergeet daarin de markt mee te nemen. Zeker in tijden van economische tegenspoed voelt de ondernemer dat.'

Eieren zonder keurmerk

LTO somt op hoe Nederlandse boeren en tuinders de impact van het koopkrachtverlies nu al merken. Zo kiezen consumenten vaker voor scharreleieren zonder keurmerk, in plaats van biologische eieren, vrije uitloop of eieren met een Beter Leven-keurmerk. Dit leidt er volgens LTO toe dat boeren weer gewone scharrelkippen gaan houden. Groente- en fruittelers merken dat de vraag naar luxe en biologische groenten minder is.

Rundveehouders merken dat de afzet van kwaliteitsvlees onder druk staat, omdat mensen vaker naar de supermarkt gaan in plaats van naar de slager of de horeca. Dat geldt ook voor konijn, toch al een luxeproduct. Verder staat biologisch varkensvlees onder druk. Voor melk, boter en kaas is het beeld gevarieerd. Geitenmelkproducten en biologische zuivel zijn beperkt in prijs gestegen, bij producten van koemelk is de forse kostprijsstijging bij boeren meer terug te zien in het schap.

Kostprijsstijgingen zijn, meer dan een teruglopende vraag, ook een groot probleem bij veel paddenstoelentelers. Door gestegen energie- en arbeidskosten is de kostprijs zo'n 25 procent gestegen, bovenop de 10 procent stijging die vorig jaar werd geconstateerd. Dit kan nog onvoldoende aan de consument worden doorberekend.

Lastige tijden

'Het zijn lastige tijden, voor consumenten én ondernemers', concludeert Van der Tak. 'De signalen uit de markt betekenen niet dat verdere verduurzaming onnodig is. Maar ze laten wel zien dat er bij welke ambitie dan ook meer rekening moet worden gehouden met het bedrijfseconomisch perspectief. Als verduurzaming niet valt rond te rekenen, gebeurt het uiteindelijk niet.'

Daar ligt volgens Van der Tak voor de overheid, met name aan de kostenkant, een verantwoordelijkheid. 'Maatregelen om de energiecrisis te beteugel zijn essentieel. En met een niet-vrijblijvende bijdrage aan het verdienvermogen wordt van ketenpartijen zeker aan de opbrengstenkant meer verwacht.'