Oude energieprijs voorlopig niet terug

Hoge energieprijzen drukken een stempel op de resultaten in de agrarische sector. Het huidige, extreem hoge prijsniveau zal op termijn afzwakken. Maar een terugkeer naar de oude, lage prijzen zit er voorlopig niet in, zegt energieanalist Jasper Elzinga van energiebedrijf Agro Energy.

De energiemarkt is een globale markt. Dat komt bijvoorbeeld tot uiting bij de gasprijs, waarbij diverse geopolitieke ontwikkelingen een stempel op de markt drukken. Rusland is een grote speler op de gasmarkt en sommige landen zijn sterk afhankelijk van Russisch gas. Tegelijkertijd staat de aanvoer van gas uit Rusland – al dan niet bewust – onder druk. Dit heeft onder meer te maken met onderhoud aan de Nord Stream-gasleiding, een van de drie grote gasleidingen uit Rusland, waardoor de capaciteit lager is. Het is onduidelijk of de capaciteit na het onderhoud op het oude niveau terugkeert.

Los daarvan zoeken veel landen alternatieven voor Russisch gas. Een van de opties is LNG, vloeibaar aardgas. Een belangrijk deel van de LNG-productie komt uit de Verenigde Staten (VS). Op de wereldmarkt moet de Europese Unie concurreren met Aziatische landen. 'LNG uit de Verenigde Staten gaat logischerwijs naar het land dat de hoogste prijs kan betalen. Ook in de VS zijn de prijzen op recordhoogte.'

Mogelijkheden LNG

De mogelijkheden voor LNG zijn sterk afhankelijk van importterminals om het gas op te slaan en te verwerken. 'In een aantal landen is de bezettingsgraad van de terminals maximaal. We verwachten daarom dat de groei van LNG op korte termijn niet kan doorzetten', zegt Elzinga. De capaciteit van de LNG-terminals wordt de komende jaren in een aantal landen uitgebreid, waaronder in Nederland.

De aanwezigheid van LNG-terminals is ook van invloed op de prijs. In landen die deze terminals hebben, zoals Nederland, is de gasprijs lager dan in landen die deze terminals niet hebben. Elzinga verwacht dat de gasprijs hoog blijft door het wegvallen van goedkoop Russisch gas.

De olie- en dieselprijzen zijn al enige tijd hoog. Die tendens werd voor de inval van Rusland in Oekraïne ingezet en heeft diverse oorzaken, stelt de analist. 'De productie kan de vraag niet bijhouden. De vraag was laag doordat de productie werd afgeschaald tijdens corona. Nu de economie aantrekt, groeit de vraag snel. Door lagere investeringen in de afgelopen jaren en productieproblemen in onder meer Libië, Ecuador en Iran kan het volledige productiepotentieel niet worden benut, met prijsstijgingen tot gevolg.'

Meer overschotten

Steeds meer elektriciteit wordt duurzaam opgewekt. Het komt steeds vaker voor dat er voldoende zon- en windenergie is om in de elektriciteitsbehoefte te voorzien. Het effect daarvan is dan ook terug te zien in de prijsontwikkeling, legt Elzinga uit. 'We weten dat de komende jaren meer zon- en windenergie wordt opgewekt. Dat drukt de prijzen en leidt tot meer overschotten. Met name in het weekend zal het aanbod groter zijn dan de vraag.'

Volgens Elzinga zal er meer stimulans nodig zijn om die overschotten nuttig in te zetten. 'Het is niet de bedoeling dat zonnevelden en windmolens worden stilgezet omdat de energie niet kan worden verwerkt.'

Voor boeren en tuinders met zonnepanelen en windmolens is extra afname de eenvoudigste manier om elektriciteitsoverschotten op te lossen, zegt Elzinga. Dat kan door bijvoorbeeld op de zonuren bepaalde installaties harder te laten draaien, zodat ze op de donkere, duurdere uren rustiger aan kunnen doen.