Staatsbosbeheer werkt voor het eerst samen met boerencollectief

De ondertekening van het pachtcontract vond woensdag plaats bij natuurreservaat Demmerik in het Utrechtse Vinkeveen. In deze polder heeft Staatsbosbeheer 80 hectare grond in eigendom dat, als het aan de initiatiefnemende partijen ligt, binnen afzienbare tijd door zeven boeren wordt gepacht. Twee melkveehouders in Vinkeveen en Nieuwer ter Aar zijn de eerste boeren die in het gebied deelnemen aan de pilot.

Samenwerking met een gebiedscoöperatie zorgt er volgens de partijen voor dat er meer draagvlak in het gebied kan ontstaan voor natuurinclusief boeren. Bovendien staat de coöperatie 'met de poten in het veen' en weet daardoor welke ondernemers interesse hebben om te pachten. Boswachter Koen Fousert van Staatsbosbeheer omschreef de rol van de coöperatie als 'recruiter' in het gebied. 'Zij kent de boer, het landschap en de cultuur.'

Mes snijdt aan twee kanten

Bij de samenwerking snijdt het mes volgens de gebiedscoöperatie en Staatsbosbeheer aan twee kanten. Boeren kunnen door de extra grond extensiveren en het natuurinclusieve beheer is goed voor de biodiversiteit en het aantrekken van weidevogels.

Voorzitter Egbert de Graaff van Gebiedscoöperatie Groot Wilnis-Vinkeveen ziet de pilot als een mooie vorm van gebiedsgerichte aanpak. 'Vrijwillig, want met dwang werkt het niet', waarschuwde hij de Utrechtse landbouwgedeputeerde Mirjam Sterk (CDA). Zij ging direct na de ondertekening naar stikstofminister Christianne van der Wal voor spoedoverleg.

Taai proces

Directeur Terreinbeheer & Ontwikkeling Boudewijn Revis bij Staatsbosbeheer is lovend over de aanpak. 'Ik weet hoeveel tijd het kost om op een goede manier de samenwerking te vinden. Het is soms een taai proces.' Dat vindt De Graaff ook. De gesprekken over voorwaarden en de pachtprijs waren volgens hem 'behoorlijk intensief en best pittig'.

Staatsbosbeheer wilde een zo hoog mogelijke pachtprijs, geeft hij aan. 'Dat was een spanningsveld. De pachtprijs is nu marktconform en realistisch.' Hij wil niet zeggen wat boeren de natuurorganisatie moeten betalen. Ook over de duur van het pachtcontract was discussie. Boeren hebben met een langdurig contract meer zekerheid. Staatsbosbeheer bekijkt of een twaalfjarig pachtcontract na de pilot mogelijk is.

Dubbel gevoel

Melkveehouder Frederik de Wit laat als één van de pachters weten er met een 'dubbel gevoel' te staan. 'Het was ooit landbouwgrond en nu niet meer, maar het past goed in onze bedrijfsvoering.' Hij hoopt dat er een stimuleringsmodel wordt ontwikkeld, zodat 'alle partijen de vruchten ervan kunnen plukken'.

De pachtvoorwaarden bestaan volgens hem uit een lijst van geboden en verboden. 'Wanneer je natuurdoelen moet behalen, moet dat ook beloond worden.' Volgens de initiatiefnemers is vooral de overheid aan zet om boeren hierin te ondersteunen.

Natuurinclusieve landbouw

De samenwerking maakt deel uit van het project dat Staatsbosbeheer, het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en boeren in 2018 zijn begonnen om natuurinclusieve landbouw te stimuleren op grond van de natuurorganisatie. Door het hele land zijn hiervoor overeenkomsten getekend met zeventien boeren. Het project heeft als doel om veertig samenwerkingen te realiseren.