Programma stikstofreductie ter inzage, WUR onderzocht effecten

Reageren op het PSN kan via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

In het programma nemen Rijk en provincies elk vanuit hun eigen verantwoordelijkheid maatregelen om de natuur te versterken en de stikstofdepositie te verminderen. Dit gebeurt enerzijds met landelijke bronmaatregelen die de stikstofuitstoot bij de bron verminderen, zoals subsidieregelingen voor verduurzaming. Anderzijds gebeurt dit met maatregelen om de natuur in en rondom stikstofgevoelige natuurgebieden te herstellen.

Het PSN zorgt voor de uitvoering, monitoring en eventuele bijsturing van deze maatregelen. Met het programma ligt er volgens het kabinet een stevige basis van de structurele stikstofaanpak en wordt invulling gegeven aan de plannen van het vorige kabinet, waarvoor 7 miljard euro beschikbaar is.

Onderzoek WUR

Als onderdeel van het programma heeft Wageningen University & Research (WUR) onderzoek gedaan naar de sociaal-economische effecten van het PSN. Daaruit blijkt dat de maatregelen een positief effect hebben op de woon- en leefomgeving van Nederlanders. Daarentegen wordt de landbouwketen economisch geraakt door de bron- en natuurherstelmaatregelen.

Er werden achttien bronmaatregelen en vijf natuurherstelmaatregelen geanalyseerd. Ze hebben betrekking op de veehouderij, mobiliteit, industrie en bouw. Het gaat onder meer om de landelijke agrarische beëindigingsmaatregelen en stalmaatregelen zoals emissiearme stallen.

De meeste maatregelen dragen op het gebied van sociaaleconomische effecten positief bij aan de leefomgeving en wonen. Dit komt doordat de maatregelen de overlast in termen van luchtvervuiling, geur en geluid beperken.

Het negatieve effect wordt veroorzaakt door de agrarische beëindigingsmaatregelen die de materiële welvaart in de veehouderijketen, onder andere de toeleverende en verwerkende industrie, verlagen. Daar staat tegenover dat andere sectoren vanuit de maatregelen economische impulsen krijgen. Denk aan de extra productie en inkomsten bij de bedrijven die natuurherstelmaatregelen uitvoeren.

Negatieve invloed op arbeid

Op het gebied van arbeid en vrije tijd hebben de maatregelen een negatieve invloed, omdat de toename van arbeidsplaatsen in de niet-landbouwsectoren niet opweegt tegen de afname van het aantal arbeidsplaatsen in de agrarische sector.

Het milieu wordt volgens de WUR-onderzoekers positief beïnvloed door de landbouwmaatregelen waarbij de hoeveelheid geproduceerde mest afneemt, wat leidt tot afname van broeikasgassen en nitraatuitspoeling. De grootste milieuwinsten worden behaald in de beëindigingsmaatregelen.
De mobiliteits-, industrie- en bouwmaatregelen hebben ook een positief effect op het milieu, dankzij afname van benodigde fossiele brandstof, bijvoorbeeld bij de omschakeling naar elektrisch.

De effectiviteit van het maatregelpakket binnen het PSN voor de stikstofuitstoot en -depositie is niet onderzocht. Het is goed mogelijk dat aanvullende maatregelen in vooral de landbouwsector nodig zijn om de doelen van het programma te bereiken, stellen de WUR-onderzoekers.

De studie wordt betrokken bij de verdere implementatie en uitwerking van de maatregelen.