'Niet goed genoeg'

De Europese Commissie stuurde vorige week observatiebrieven naar de lidstaten als reactie op de ingediende strategische plannen. Nederland kreeg op maar liefst 290 punten feedback.

In het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), dat start in 2023, hebben lidstaten meer mogelijkheden om zelf de invulling te bepalen. Dit was in de onderhandelingen over het nieuwe beleid een expliciete wens van lidstaten. Zo wordt namelijk voorkomen dat generieke maatregelen, bijvoorbeeld voor verduurzaming, EU-breed worden opgelegd, terwijl deze slecht passen in een bepaald landbouwsysteem.

Nationale regeringen vonden dat ze beter zelf konden bepalen hoe de landbouw in hun land verder kon vergroenen. Daarom ontwikkelde de Europese Commissie de werkwijze van een Nationaal Strategisch Plan (NSP). Dit is niet gek: veel lidstaten willen wel vergroenen, maar niet zo dat hun landbouwbedrijven verder onder druk komen te staan.

De negentien lidstaten die hun NSP hebben ingeleverd, hebben feedback ontvangen van de Europese Commissie. Hoewel verschillende Nederlandse media nogal paniekerig schreven dat het Nederlandse landbouwbeleid niet deugde, moet dit wel in het juiste perspectief worden geplaatst. De meeste lidstaten hebben tussen de twee- en driehonderd verbeterpunten ontvangen. Veel feedback komt overeen: de Europese Commissie wil meer ambitie zien op het gebied van milieu en klimaat.

Volgens mij is dit geen onverwachte wending. De Europese Green Deal met de boer-tot-bord- en biodiversiteitsstrategie werd pas na het GLB gepresenteerd. De ambitieuze doelstellingen uit de strategieën zijn beperkt meegenomen in het GLB. Hoewel de voorstellen inhoudelijk wel de ruimte geven voor meer ambitie, is het budget natuurlijk niet oneindig. Daar komt nog bij dat de Europese Commissie weinig mogelijkheden heeft om grote veranderingen in het NSP af te dwingen.

Onder aan de streep betekent de kritiek van de Europese Commissie dat het ministerie van LNV aan de slag moet. De Europese Commissie wil meer meetbare doelen zien en uitwerking van details op verschillende deelgebieden. Er wordt vooral aangestuurd op ambitie op het gebied van milieu en klimaat, maar de beoordelaars zijn ook direct: Nederland moet naar een duurzamere en minder intensieve productie.

Nederlandse politici die willen ingrijpen in de veestapel, kunnen zich gesteund voelen. Bijkomend voordeel: ze kunnen weer zeggen: 'Het moet van Brussel.'