CLM: methaan in mestkelder risico ontploffing

Op 5 januari vond op de boerderij van de familie Van der Wind in het Utrechtse Maarsbergen een mestexplosie plaats. Aandacht voor dit mogelijke gevaar en het verminderen van de risico's is voor veehouders van belang, stelt CLM. In het kader van het project 'Keldermetingen methaan- en ammoniakconcentraties' zijn op twee melkveebedrijven gedurende acht maanden continumetingen uitgevoerd op verschillende plekken in de mestkelders. Een daarvan had een traditionele roostervloer, de ander een emissiearme vloer.

De gemeten methaanconcentraties in de mestkelder bleken sterk te verschillen tussen beide bedrijven. De gemiddelde dagconcentratie lag bij het bedrijf met de traditionele roostervloer op 36 ppm, waar dit op het bedrijf met de emissiearme vloer 1.640 ppm bedroeg.

Mestmixen

Vooral tijdens het mestmixen werden hoge waarden gevonden: rond de 15.000 ppm in de kelder van de traditionele roostervloer en 24.000 ppm in de kelder met de emissiearme vloer. Schuimvorming op de mest lijkt de kans op hoge methaanconcentraties te verhogen. Mestschuim bestaat voor 60 tot 80 procent uit methaan, wat in een snel tempo vrijkomt als de schuimbellen stukgaan tijdens het mixen.

Methaan heeft een Lower Explosion Level (LEL) van 44.000 ppm. Bij die concentratie kan het gasmengsel ontploffen als er een ontstekingsbron, zoals een vonk, bij komt. Waarden rond de LEL zijn tijdens dit onderzoek niet gemeten, maar wel denkbaar. De variatie in concentraties tussen de meetpunten is namelijk groot en tijdens het mestmixen kan het niveau binnen dertig minuten oplopen van minder dan 1.000 ppm tot boven 20.000 ppm. In de stal zelf lagen deze concentraties gemiddeld op 14 en 45 ppm en buiten hooguit op enkele ppm.

Geen risico ammoniak

De ammoniakconcentraties in de mestkelders van de bedrijven met de traditionele roostervloer en de emissiearme vloer bedroegen gemiddeld respectievelijk 20 en 16 ppm. De hoogst gemeten waarden lagen rond de 350 en 750 ppm. De LEL voor ammoniak ligt met 150.000 ver boven die waarden. De gemeten ammoniakconcentraties in de mestkelders vormden daarmee geen risico op explosie, stellen de onderzoekers.

De uitkomsten kunnen volgens de onderzoekers niet worden gezien als representatief voor de verschillende vloertypen in de stal. Daarvoor was het aantal onderzochte bedrijven te laag en waren de overige verschillen, zoals rantsoen, melkgift en mate van schuimvorming, tussen de bedrijven te groot.