Avebe-bestuursvoorzitter: 'Teelt zetmeelaardappelen moet aantrekkelijk blijven'

David Fousert is sinds 1 september bestuursvoorzitter van zetmeelfabrikant Royal Avebe. Een maand kon hij meelopen voordat zijn voorganger Bert Jansen definitief vertrok. Die tijd benutte Fousert om het bedrijf te leren kennen en kennis te maken met medewerkers en telers.

In zijn eerste maanden werd de nieuwe directeur al geconfronteerd met het voorstel voor het zevende Actieprogramma Nitraatrichtlijn en de reactie van de akkerbouwsector daarop. Het geeft hem het besef dat de uitdagingen groot zijn. Dat geldt ook voor de coronacrisis die veel aandacht vraagt. Niet alleen vanwege de continuïteit van het bedrijfsproces, maar ook vanwege de stijgende kosten die de crisis veroorzaakt. Deze week presenteerde Fousert voor het eerst de jaarcijfers over het boekjaar 2020-2021 aan de Avebe-ledenraad.

Wat is uw indruk van Avebe?

'Ja, positief. Wat opvalt, is de passie en het gevoel voor ondernemerschap binnen het bedrijf en de betrokkenheid van de telers en de medewerkers. De duidelijke visie en concrete strategie met focus op innovatie en duurzaamheid schept duidelijkheid. Het doel om aantrekkelijk te zijn voor alle stakeholders heeft iedereen bij Avebe goed in het vizier.'

Wat neemt u mee uit uw vorige functies en wat gaat u veranderen bij Avebe?

'Laat ik vooropstellen dat Avebe natuurlijk veel meer is dan de inbreng van een nieuwe directeur. Dit is een bedrijf met een eigen cultuur, een eigen historie en een eigen toekomst. Waar ik naar uitkijk en wat ik nu al als prettig ervaar, is de samenwerking met de telers. Verder heb ik vanuit mijn werkervaring veel interesse in de internationale markt voor voedingsingrediënten.
'Het verder vormgeven aan de transitie van bulk naar meer hoogwaardig eindproduct is voor mij belangrijk om mee aan de slag te gaan. Ik zie volop kansen op de markten voor diervoeding en industriële toepassingen, zoals voor de bouwsector.'

In hoeverre is de prestatieprijs van 93,30 euro over het boekjaar 2020-2021 concurrerend ten opzichte van andere akkerbouwgewassen?

'Na twee jaren met hogere prijzen is deze prijs aan de lage kant. Het heeft te maken met grote oogstvolumes en meer areaal in omliggende landen. Vooral de prijzen voor natief zetmeel stonden behoorlijk onder druk. Het bevestigt onze strategie om minder afhankelijk te zijn van deze markt. Toch is het coöperatief resultaat het hoogste in zes jaar en keerden we 14 procent meer aardappelgeld uit omdat de opbrengsten wel goed waren.
'De vraag of we concurrerend genoeg zijn, is terecht. Dat houdt telers ook bezig. Vanwege de inflatie zijn de kosten van de teelt, maar ook van de verwerking, enorm gestegen. Op het moment dat Avebe de doelstelling voor een prestatieprijs van 95 euro in oogstjaar 2022 en 100 euro in oogstjaar 2024 uitsprak, was de realiteit van de huidige inflatie nog niet meegerekend. We moeten de ambitie voor betere prestatieprijzen oprekken om de teelt en verwerking van zetmeelaardappelen voldoende interessant te houden.'

Bent u niet bang dat Avebe-telers uiteindelijk kiezen voor meer granen of voor fritesaardappelen in hun bouwplan?

'Vooralsnog gaan we uit van een stabiel zetmeelareaal. Het is aan de telers wat ze gaan doen. Agrarische markten zijn lastig met elkaar te vergelijken en ook de risico's zijn vaak totaal anders. We willen niet groeien in volume, maar streven vooral naar groei van de totale waarde van het verwerkte eindproduct. Overigens ben ik van mening dat de hoge graanprijs ook positief is voor de vraag naar aardappelzetmeel.'

Avebe zet in op meer hoogwaardige eindproducten. Hoe wordt daaraan invulling gegeven?

'Het is een strategisch doel dat de waarde van onze voedingsingrediënten in plantaardige eindproducten in 2023 vervijfvoudigd is ten opzichte van het boekjaar 2017-2018. We realiseren dat door vragen uit de markt te vertalen naar oplossingen met onze aardappelingrediënten. Daarom investeren we in de optimalisatie en productie van met name hoogwaardig aardappeleiwit.
'Onlangs is een nieuwe productielijn opgestart in Duitsland en binnenkort gebeurt dat ook in Gasselternijveen. Naast aardappeleiwit kijken we ook naar andere ingrediënten die waarde toevoegen. Uiteindelijk willen we de aardappel volledig benutten.'

Avebe heeft zich sterk gemaakt voor aanpassing van het voorstel voor het zevende Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Hoe kijkt u daarop terug?

'Het laat zien hoe scherp we moeten zijn op ontwikkelingen die invloed hebben op onze keten. De aanvankelijke plannen hadden veel impact op onze grondstofvoorziening en waren volgens ons niet realistisch en contraproductief als het gaat om de verduurzaming van de sector.
'Let wel, ook wij streven naar een betere waterkwaliteit voor regio's waar dat speelt. Het is daarom goed dat in de aangepaste plannen ruimte komt voor een gebiedsgerichte aanpak en ook dat de 1-oktoberregel voor inzaai van vanggewassen van tafel is. Maar we zijn er nog niet en moeten alert blijven om te zorgen dat het definitieve plan goed werkbaar is.
'Wel ben ik als relatieve nieuwkomer onder de indruk hoe de akkerbouwsector en haar keten hiermee is omgegaan. Vanaf het begin is nauw samengewerkt met alle belangenorganisaties en diverse ketenpartijen om de overheid te overtuigen dat de voorgestelde regels onwerkbaar zijn. Binnen Avebe is daarover veel interactie geweest met de leden. Mooi, deze solidariteit en hopelijk ook doeltreffend.'