Stevige fokkerijkeuzes melkveehouderij door zwaar verdienmodel

Met het verdienmodel onder druk, lijkt melk en daarmee inkomen belangrijk. Bij de fokdoeldiscussie van CRV blijkt dat veehouders juist duurzaamheid en levensduur belangrijker vinden, melk juist minder. Opvallend?

'We hebben als sector de doelstelling dat koeien gezond ouder worden. Een maatschappelijk gewaardeerd doel. Het maakt de melkproductie efficiënter. Dat vertaalt zich ook terug in de portemonnee van de boeren. Overigens zie ik deze trend al langer, in de afgelopen twintig tot dertig jaar.

'Door de jaren heen merk je dat boeren steeds meer behoefte hebben aan andere thema's dan melk. Gezondheid, efficiëntie en levensduur horen daar onder meer bij. Doordat van steeds meer kenmerken data beschikbaar komen, is het gemakkelijker om selectiecriteria op die kenmerken te maken. Dan is het ook logisch dat die data de oude doelen rond productie en exterieur verdringen.'

De focus komt op efficiëntie te liggen?

'Momenteel is er in de fokkerij veel aandacht voor voerefficiëntie. Vanuit leden kwam de vraag of fokkerij daarin iets kon betekenen en daar zijn we aan slag meegegaan. Dat doen we nu ook met methaan. Wat betekent dit voor veehouders?

'Voerefficiëntie is positief voor de maatschappelijke discussie. Voor mij als boer geeft dit een besparing op voerkosten. Het verschil tussen de inzet van een goede en een gemiddelde stier op dit vlak is toch zomaar een euro aan voerkosten per koe per dag. Daarmee komt het rendement van een vraag vanuit de leden ook terug naar hen.'

Spelen fosfaatrechten bij efficiëntie een rol?

'Gelet op de fosfaatwetgeving zie ik meer focus op fosfaat en levensduur. Nederlandse veehouders zijn massaal minder jongvee gaan houden. In de statistieken zie je dat koeien in hun leven efficiënter produceren en langer meegaan. Maar rond het fokdoel van iedere ondernemer speelt een scala aan onderwerpen. Denk ook aan stikstof en het einde van het melkquotum.

'Wat ik zie als trend in het algemeen is dat veehouders meer en meer worden gedwongen tot rationele keuzes en ook bereid zijn die keuzes te maken. De ene boer kiest voor extensiveren om meer melk uit eigen ruwvoer te halen, wat om een dubbeldoeltype koe vraagt.

'De andere melkveehouder wordt juist intensiever, omdat meer melken in die regio beter lukt. Weer andere veehouders wijzen hun Holsteiners de deur, omdat ze vinden dat het Jersey-ras beter past bij hun stal met kleinere ligboxen en de fosfaatwetgeving.'

De Holstein-koe is niet meer heilig?

'Terwijl ik zie dat met de fosfaatrechten boeren vooral zijn gericht op melkproductie, is bij de andere dossiers de diversiteit in hoe dit te bereiken enorm. Diverse veranderingen hebben de directe inkomstenstroom beïnvloed, boeren lossen die rationeel op door keuzes te maken. Daarbij wordt voor verschillende rassen gekozen.

'We moeten als CRV de rassen, producten en diensten op die diversiteit aanbieden. Ik zie dat over de rassen en landen heen dezelfde thema's spelen. We willen allemaal koeien die gezond, zelfredzaam en duurzaam zijn en die ook goed zijn voor het milieu en de eigen portemonnee.'

Verandert het type koe naar kleiner?

'Het kenmerk hoogtemaat wordt snel groot gemaakt, alsof het een enorm issue is. Uit de fokkerijdiscussie komt naar voren dat die discussie onder de boeren niet breed leeft. Onder de 2.400 enquêtes die we hieruit terugkregen, werd door 37 procent aangegeven een kleinere koe onbelangrijk te vinden.

'Er zijn zowel veehouders die koeien kleiner willen als die ze gelijk van hoogtemaat of groter wensen, een heel divers beeld. Wel komt uit de discussie terug dat ze in balans moeten zijn. Een hoge koe moet voldoende breed zijn. Dat komt ook overeen met de wens naar gezonde en robuuste koeien, die lang meegaan.'

Balans is meer een trend?

'Vanuit het fokdoel en de maatschappij is balans wel een thema. Als je dat koppelt aan hoogtemaat, dan zien we wel trends. Zo zien we dat koeien die gemiddeld van bouw en formaat zijn, vaak wel het langst meegaan. Extremen in bouw en koeien die erg groot of erg klein zijn, zijn vaak niet de koeien die het langst blijven lopen en zo naar de veehouder toe niet het meest renderend. Op termijn verwacht ik dat de hoogtemaat hetzelfde blijft, koeien worden niet groter.'

Fokthema's zijn geschoeid op voordeel?

'Een aantal thema's wordt maatschappelijk aangehaald, maar bij ons staat de veehouder voorop. We proberen een maatschappelijke wens te vertalen naar een verbetering in de praktijk. Hoornloosheid levert niet gelijk dikke winsten op. Toch hechten ondernemers hier dusdanig waarde aan dat er vanuit de veehouderij vraag naar sperma van hoornloos verervende stieren is.

'Er kan een politieke stroming komen voor een onthoornverbod. Dan moeten wij als sector daar klaar voor zijn. CRV probeert die maatschappelijke thema's te vertalen naar de boer, met een stukje rendement erbij. Zonder die toegevoegde waarde heeft duurzaamheid weinig zin.'