Kritische Prestatie Indicatoren uitgangspunt voor Veenkoloniën

Na een proef met verduurzaming van de melkveehouderij via KPI's in Drenthe is nu ook de akkerbouw aan de beurt om een bruikbaar setje KPI's te ontwikkelen. Daarna komt er ook een KPI-model voor gemengde bedrijven en samenwerkingsvormen tussen melkveehouders en akkerbouwers, werd op de bijeenkomst bekendgemaakt. Deze sets KPI's moeten er binnen nu en twee jaar liggen.

Inmiddels doen 230 melkveehouders mee aan project Duurzame Melkveehouderij Drenthe en dat zullen er de komende jaren nog veel meer worden, voorspelt projectleider Anet Abbing. Na de voorlopers wordt nu gemikt op de middenmoot.

Deelnemers kunnen per gehaalde verduurzamingsdoelstelling drie jaar lang een financiële beloning krijgen van de provincie tot een maximum van 2.500 euro per jaar. 'Het gaat veel deelnemers niet zo zeer om het geld, maar meer om de waardering die ze zo krijgen voor hun inspanningen', stelt Abbing.

Vijf categorieën

Gewerkt wordt aan de hand van de kringloopwijzer in vijf categorieën: klimaat, stikstof, biodiversiteit, energie en water. Daaraan zijn KPI's verbonden met een bepaalde streefwaarde. De boer kan dus zelf kiezen welke en hoeveel categorieën hij kiest. Zo wordt hij gestimuleerd via doelstellingen en niet aan de hand van middelvoorschriften.

Hetzelfde principe wordt nu ontwikkeld voor Veenkoloniale akkerbouwers aan de hand van de biodiversiteitsmonitor, meldt coördinator Ramon Klaassens. Er is inmiddels een voorlopige lijst met acht KPI's waar onder andere wordt gekeken naar de voetafdruk voor koolstof en doelstellingen op het gebied van biodiversiteit.

Ook in het deltagebied van Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant wordt gewerkt aan een set KPI's voor akkerbouwbedrijven. 'Doel is werken met regionale streefwaarden. Dan kost het boeren niet te veel tijd om toch een bijdrage te leveren aan de verduurzaming', aldus Klaassens. Voor gemengde bedrijven en samenwerkingsvormen komt een aparte set van circa elf KPI's.

Beloning overheid bijzaak

Dat boeren nu een beloning van de overheid kunnen krijgen voor het behalen van KPI-doelstellingen is eigenlijk maar bijzaak. Voor instanties als het waterschap, maar ook afnemers van producten of een bank kan het een goed handvat zijn om boeren te waarderen. Dat kan via premies of ontheffingen.

Frank Verhoeven van adviesbureau Boerenverstand wijst erop dat het in ieders belang is dat het systeem van KPI's goed gaat werken. 'Het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn en het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Er is gewoon haast geboden om te kunnen laten zien hoe agrariërs presteren. Grote groepen boeren moeten verder verduurzamen. Daar moet je ze toe verleiden. Met aanscherpen van regels kom je op den duur niet verder.'

Vergoeding schiet tekort

De twee boeren in het discussiepanel zien het wel zitten, maar akkerbouwer Gerko Kaput uit Bellingwolde benadrukt dat de vergoeding nu nog tekort schiet. 'Die staat niet in verhouding tot wat ik krijg vanuit de inkomenssteun via het GLB. Vooral in de ombouwfase naar verduurzaming: van veel, goedkoop en snel, naar boeren met minder input. Dat kost zeker vijf jaar en vergt flink investeren.'

Voor melkveehouder Mathijs Meijer uit Blijham is het kunnen kiezen van KPI's een belangrijke factor. 'Als je boert in Oost-Groningen moet je KPI's kunnen uitzoeken die bij je bedrijf passen. Met de aanleg van landschapselementen heb ik niet zo veel. Die passen gewoon niet in het open landschap. En de mestafzet is hier al goed geregeld. Daar is in de Veenkoloniën geen KPI voor nodig. Dat waarderen we zo al, we hoeven er als veehouder zelfs niet per se voer voor terug.'