Strijd tegen slopershamer op Drents platteland

Een ritje met de auto door het Drentsche Aa-gebied met Grotenhuis en medebestuurder Gertjan Elzinga levert blijdschap en teleurstellingen op. Nieuwbouw in Oudemolen op de plek waar een oude boerderij stond, past niet echt bij het agrarische karakter van Taarlo zegt Elzinga.

Een nieuw woonhuis in Zeegse is een beter geslaagd voorbeeld van nieuwbouw op een plek waar een oude boerderij stond. Maar het agrarische karakter van het platteland verdwijnt daardoor wel. Het kwam in de plaats van een ontginningsboerderij uit het begin van de vorige eeuw. Jammer, mensen grijpen tegenwoordig te snel naar de slopershamer, stelt het tweetal vast. 'Als het gevoel er niet is, dan wordt het oude te makkelijk afgebroken', zegt Grotenhuis, voormalig provinciemedewerker voor het buitengebied.

Meidoornhagen

De aanpassingen even verderop langs de weg aan de Zeegser Hoeve van boer Jan Reinder Smeenge sluiten wel goed aan op het agrarische karakter en erfgoed op deze plek. Hij verbouwde de boerderij inpandig door voormalige stallen en schuren geschikt te maken voor een Bed and Breakfast en als vergaderlocatie. 'Ook de meidoornhagen langs de oprit heb ik weer in ere hersteld', wijst Smeenge tijdens een korte rondleiding.

Volgens Grotenhuis is het vaak geen onwil om aanpassingen aan gebouwen en erven verantwoord te doen. 'Het is vooral een gebrek aan kennis. Door schaalvergroting wordt het aantal boeren minder. De gebouwen die overblijven worden opgekocht door buitenstaanders. Mensen die geen binding hebben met hun nieuwe omgeving en niet weten wat wel of niet past in de sobere bouwstijl van Drenthe.'

Kennisachterstand

Aan die kennisachterstand wil stichting Drents Agrarisch Erfgoed wat doen. Dat gebeurde voorheen al wel door de Drentse Boerderijenstichting, alleen is die opgeheven door gebrek aan menskracht. En ook organisaties als Het Drentse Landschap en Landschapsbeheer Drenthe hebben maar beperkte capaciteit voor dit soort activiteiten.

'We maken ons als bestuurders zorgen over wat verloren dreigt te gaan. Het aanzien van ons platteland verandert snel. Er vallen steeds meer gaten. Er is nieuw elan nodig', benadrukt Grotenhuis. Gaan de vrijwilligers van de stichting straks als monumentenwachters door het buitengebied om ongewenste ontwikkelingen de kop in te drukken?

Goede bedoelingen

Grotenhuis bezweert dat het zo'n vaart niet zal lopen. 'Mensen hebben doorgaans goede bedoelingen. We gaan hen niets voorschrijven, maar wel bewust maken van hun omgeving. Daarbij kunnen ze van ons advies krijgen of we wijzen ze de weg waar ze dat wel kunnen inwinnen.'

Die kennis over wat kan, is er volgens Elzinga en Grotenhuis namelijk wel, maar deze is versnipperd. Hun stichting vormt dan het centrale loket. 'Wil je een oude boerderij energiezuiniger maken, dan kun je terecht bij de Milieufederatie. En dat geldt bijvoorbeeld ook voor het landschappelijk inpassen van een nieuwe schuur of stal achter je boerenbedrijf met streekeigen erfbeplanting.'

Grotenhuis heeft wat dat laatste betreft nog een tip. 'Boeren wonen en werken in en met het landschap. Wat je daar doet, raakt direct aan je eigen imago. Nieuw betekent meestal groter. Denk dan ook na over waar je het groen neerlegt. Je kunt landschapspijn verzachten met nieuw groen. Plant er een appelhofje naast met streekgebonden appelrassen bijvoorbeeld.'