Nieuw beloningssysteem duurzaam beheer West-Nederland

Het nieuwe puntensysteem is een soort prestatiegericht maatregelenmenu, waarbij ondernemers zelf kunnen kiezen welke duurzame acties ze willen inzetten om de bodem, het water en het klimaat te verbeteren. De effecten daarvan worden zichtbaar in een rekenmodel, dat ook inzichtelijk maakt welke beloning daar tegenover staat.

Het systeem is de afgelopen twee jaar al in de praktijk getest in de pilot 'Vergroening van waterrijke veenweidegebieden'. Deze pilot is een samenwerking van de drie agrarische collectieven Water, Land & Dijken, Noord-Holland Zuid en Rijn Vecht & Venen. Aan de pilot namen 88 veehouders deel, met ruim 2.500 hectare grond in beheer.

24 maatregelen

De veehouders kunnen kiezen uit 24 maatregelen. Deelnemer Gerben van Diepen stelt dat de kracht schuilt in het feit dat de ondernemers zelf aan het stuur zitten. 'De ene boer kan linksom richting de doelen, de andere rechtsom, afhankelijk van hun bedrijven, de gebieden en de persoonlijke ambities.'

De pilot is in 2019 geïnitieerd door het ministerie van LNV, dat agrarische collectieven uitdaagde met passende beheermethoden te komen in het kader van het nieuwe GLB. Projectleider Walter Menkveld is blij dat bij het ministerie al goed is gereageerd op de nieuwe methode. Hij heeft goede hoop op een vervolg, dat moet leiden tot een landelijk systeem.

Kennis en kunde inzetten

Grote meerwaarde van de aanpak is dat de ondernemers nog veel meer hun kennis en kunde kunnen inzetten, stelt Menkveld. 'We merken ook dat deze aanpak de deelnemers stimuleert extra stappen te zetten, omdat gelijk inzichtelijk is wat de effecten zijn.'

In de testfase zijn de beloningen voor beheer naar zwaarte verdeeld over de categorieën goud, zilver en brons. Menkveld: 'De praktijk wijst uit dat de ondernemers gaan zoeken naar extra passende maatregelen, om als het ware te promoveren naar een hogere categorie.'

Een ander voordeel is volgens de collectieven de grotere flexibiliteit van het nieuwe systeem. 'Nu zijn veel beheerafspraken vastgelegd in langlopende contracten. In de nieuwe aanpak zijn elk jaar aanpassingen mogelijk, als blijkt dat iets niet werkt voor de ondernemer of qua duurzaamheid te weinig effect heeft', stelt Menkveld.