Bemestingsexpert: 'Het einde van conventionele korrelstrooier komt in zicht'

In het vorige Besluit gebruik meststoffen luidde artikel 6 als volgt: 'Het is verboden dierlijke meststoffen, stikstofkunstmest, zuiveringsslib, compost, herwonnen fosfaten, overige organische meststoffen of een mengsel met deze meststoffen te gebruiken anders dan door een zo gelijkmatig mogelijke verspreiding over het perceel waarop de meststoffen worden gebruikt.'

Bij het testen van strooiers blijkt keer op keer hun beperking

Herre Bartlema, bemestingsexpert van het NCOK

Sinds 1 januari is de punt achter deze passage vervangen door een komma, gevolgd door de tekst 'dan wel een zo precies mogelijke plaatsing op het perceel'. Volgens bemestingsexpert Herre Bartlema van het Nederlands Centrum voor de Ontwikkeling van Kringloopprecisielandbouw (NCOK) komt die aanpassing neer op een wettelijke erkenning van precisiebemesting. 'Eindelijk', zegt hij.

'Kijk, bij precisiebemesting worden meststoffen juist niet zo gelijkmatig mogelijk verspreid over een perceel. Ze worden in de rij gegeven, zo dicht mogelijk bij de plant. Dat leidt tot een ongelijkmatige verdeling over het perceel. Daarmee was precisiebemesting tot 1 januari in strijd met de letter van de wet.'

Wat zijn de gevolgen van deze aanpassing?

'Precisiebemesting zal uitgroeien tot de norm. Met artikel 6 in de hand zullen afnemers verlangen dat gewassen met precisiebemesters worden voorzien van voedingsstoffen. Dat gaat gebeuren langs de weg van certificeringsprogramma's als On the Way to Planet Proof. Veel telers en melkveehouders nemen daar al aan deel.'

In woorden is de aanpassing miniem. Zijn de consequenties echt zo groot?

'Kleine aanpassingen kunnen nu eenmaal grote gevolgen hebben. Het vrouwenkiesrecht vloeide voort uit een aanpassing van enkele woorden in de kieswet. Maar de betekenis was enorm.'

Ondertussen is precisiebemesting de kinderschoenen nog nauwelijks ontgroeid.

'Naar schatting 80 procent van de boeren en tuinders maakt nog gebruik van centrifugaal- en pendelstrooiers. Maar de alternatieven zijn in ruime mate voorhanden, zoals pneumatische verdelers, veldspuiten en precisiebemesters.

'Precisiebemesting leidt niet alleen tot een betere benutting van fosfaat en stikstof, het leidt ook tot lagere kosten door een lager gebruik van meststoffen. Suikerbieten kunnen bijvoorbeeld met 15 procent minder meststoffen toe. Je ziet dat akkerbouwers, in vergelijking met melkveehouders, sneller die stap maken.'

Netjes strooien lukt niet met traditionele kunstmeststrooiers?

'Nee. Uiteindelijk strooien die apparaten in cirkels. Dat betekent dat het strooibeeld nooit 100 procent egaal is en ze blijven moeite houden met perceelsranden, slootkanten, hoeken en kopakkers. Het gewas kan domweg niet scherp begrensd worden bemest, alle kantstrooivoorzieningen ten spijt. Ik test al ruim dertig jaar kunstmeststrooiers en keer op keer blijkt dat traditionele strooiers zo hun beperkingen hebben.'

Toch worden ze nog volop verkocht.

'Ja en dat is spijtig. Probleem is dat onafhankelijke voorlichting nagenoeg is verdwenen uit Nederlandse land- en tuinbouw. Boeren halen hun kennis bij machinefabrikanten. En wij van Wc-eend adviseren nu eenmaal Wc-eend. Maar boeren die op het punt staan hun oude machine te vervangen door een nieuwe korrelstrooier, moeten zich nog eens goed achter de oren krabben.'

De machines die precies bemesten zijn duurder in de aanschaf. Geen fijne boodschap voor uw doelgroep.

'Je hoeft ze niet per se zelf aan te schaffen. Steeds meer agrarisch ondernemers schakelen de loonwerker in voor bemesting. Dat kan al tegen een tarief van rond de 40 euro per hectare. Een andere mogelijkheid is de gezamenlijk aanschaf van machines.

'In Wassenaar investeren drie melkveehouders samen in precisiebemesting, waardoor investeringen behapbaar zijn. Ook voor grasland is het van groot belang dat stikstof en fosfaat niet verloren gaan. Nul emissie is het uiteindelijke doel.'

Wat is de invloed van kringlooplandbouw op precisiebemesting?

'Door kringlooplandbouw is de variatie in het aanbod van organische mest groter geworden. In het verleden had je alleen drijfmest. Nu kun je kiezen uit onder meer dikke fractie, dunne fractie, urine, digestaat uit vergisters en spuiwater uit luchtwassers. Daarmee zijn er ook snelwerkende, groene anorganische meststoffen beschikbaar gekomen.

'Kunstmest blijft ook een optie, mits geproduceerd met een minimale CO2-uitstoot. Die meststoffen komen er gelukkig aan.

'Helaas wordt in het voorjaar nog vaak gekozen voor nitraathoudende meststoffen als kalkammonsalpeter. Maar nitraat is onder natte omstandigheden een verkeerde keuze. Ammoniumhoudende meststoffen, zoals vloeibaar ureum, mineralenconcentraat en stikstof uit luchtwassers, leiden tot minder emissies en een betere benutting van stikstof.'

Wanneer voorziet u het definitieve einde van de oude strooiers?

'Binnen nu en vijf jaar is het afgelopen.'